Susanne Maas over haar werk als ergotherapeut

'Als een cliënt na mijn hulp iets kan wat voorheen niet lukte, geeft mij dat een enorm goed gevoel.'
 
Susanne Maas is sinds 2000 afgestudeerd als ergotherapeut. Ze is naast haar eigen praktijk ook werkzaam in een verpleeghuis en is vrijwilliger voor Stichting Intermobiel. In dit interview vertelt ze over haar werk als ergotherapeut. Zo vertelt ze wat ze precies doet tijdens haar werk en wat ergotherapie in het algemeen inhoudt. Ook vertelt ze wat ze als ergotherapeut kan betekenen voor mensen met een beperking en hoe cliënten met een ergotherapeut in contact kunnen komen.

Wie kan er bij een ergotherapeut terecht? Ergotherapie is bedoeld voor iedereen die, tengevolge van een ziekte, trauma, over- of onderbelasting, onvolledige of vertraagde ontwikkeling of handicap, zijn gewone dagelijkse handelingen niet meer naar wens kan uitvoeren. De redenen waarom men een ergotherapeut inschakelt, kunnen erg verschillen. Hulpvragers kunnen te maken hebben met acute stoornissen, achteruitgang door chronische ziekte van psychische of fysieke aard of problemen in de ontwikkeling. Kortom: kinderen, volwassenen en ouderen, die iets niet meer kunnen en dat wel weer graag zouden willen, kunnen bij de ergotherapeut terecht. Ook (professionele) verzorgers/begeleiders en werknemers kunnen voor adviezen bij de ergotherapie terecht.

Wat houdt het werk van een ergotherapeut precies in?
Op basis van de mogelijkheden en eigen inbreng van de hulpvrager stel ik als ergotherapeut een programma op. Dit om te bewerkstelligen, dat de hulpvrager de meest normale, alledaagse handelingen opnieuw of op een aangepaste manier kan verrichten. Je kunt dan bijvoorbeeld denken aan: een jas dichtknopen, wassen en aankleden, het bereiden van een warme maaltijd, schrijven en tuinieren. Ook het rijden met een scootmobiel of ergonomisch ingerichte werkplek of tips bij een cliënt, horen hierbij. Er wordt zoveel mogelijk uitgegaan van betekenisvolle activiteiten van de hulpvrager. Ook help ik mijn cliënten, wanneer nodig, bij het aanvragen van hulpmiddelen en voorzieningen bij de zorgverzekeraar, gemeente of een fonds zoals bijvoorbeeld een aanvraag voor een sta-op stoel, ADL-hulpmiddelen, aangepast schoolmeubilair, woningaanpassingen of een trippelstoel. Ergotherapeuten zijn meestal werkzaam in verpleeghuizen, ziekenhuizen, (kinder)revalidatiecentra, bij de gemeente of vanuit een eigen praktijk. Zelf ben ik werkzaam vanuit mijn eigenlijk praktijk in Weert en een verpleeghuis in Noord-Limburg.

Hoe kom ik bij een goede ergotherapeut terecht?
Dit vind ik een moeilijke vraag, want wat is ‘goed’? Om voor ergotherapie in aanmerking te komen, heb je in ieder geval een verwijzing nodig van een arts, specialist of bedrijfsarts. Een ergotherapeut mag een cliënt alleen behandelen, wanneer er een doorverwijzing is van een arts of specialist. Om vervolgens een goede ergotherapeut te vinden, is het in ieder geval handig om te kijken of iemand is ingeschreven in het kwaliteitsregister en is aangesloten bij de beroepsvereniging, genaamd Ergotherapie Nederland (EN). Wanneer een ergotherapeut in dit kwaliteitsregister voorkomt, wil dit zeggen dat hij of zij voldoet aan de eisen die het kwaliteitsregister stelt. Ook is dit vaak een eis van de zorgverzekering om een praktijk te kunnen starten. Wat verder een geschikte ergotherapeut is, hangt van veel dingen af. Veel ergotherapeuten verschillen onderling in specialisaties en visies. Zo kun je je als ergotherapeut richten op een bepaalde doelgroep bijvoorbeeld Parkinson, chronische pijnpatiënten of CVA-patiënten. Daarnaast zijn sommige ergotherapeuten ook gericht op bijvoorbeeld kinderen of op het gebied van arbeid.

Wat kan een cliënt verwachten van een afspraak met een ergotherapeut?
Vooraf aan een behandeling wordt er eerst een intakegesprek gehouden. Vervolgens worden er gegevens verzameld via gesprekken, observaties en tests om te zien waar en wanneer een belemmering optreedt. Wanneer duidelijk is waar de mogelijkheden van de cliënt liggen, maakt de ergotherapeut een concrete beschrijving van de vraag en stelt samen met de cliënt de doelen op. Met deze doelen gaat de ergotherapeut samen met de cliënt aan het werk. De doelen kunnen in samenwerking met de ergotherapeut op drie manieren worden bereikt:
- De ergotherapeut leert de cliënt om te gaan met bestaande problemen.
- De ergotherapeut leert de cliënt een bepaalde activiteit opnieuw of anders uit te voeren.
- De ergotherapeut leert de cliënt verergering van de problemen te voorkomen of te vertragen.
Hoe vaak een afspraak plaatsvindt, hangt af van de zorgvraag van de hulpvrager. De duur van een afspraak varieert van een halfuur tot anderhalf uur per keer.

Waar vindt een afspraak met een ergotherapeut plaats?
In de regel wordt zoveel mogelijk aan huis behandeld. Omdat er soms tips of adviezen gegeven moeten worden bij dagelijkse handelingen, zoals koken, is het belangrijk dat dit in de vertrouwde omgeving kan worden gedaan. Dit geldt niet in alle gevallen. Kinderergotherapie wordt bijvoorbeeld vaak in de praktijk gegeven. Dit wordt in overleg met de cliënt besloten en is dit afhankelijk van de zorgvraag.

Wordt ergotherapie ook vergoed? Ergotherapiebehandeling wordt vergoed vanuit de basisverzekering tot een maximum van tien uur per kalenderjaar. De precieze vergoeding hangt af van het soort pakket dat een hulpvrager heeft bij zijn of haar zorgverzekering. Voor de precieze vergoeding kan iemand het beste de polis nakijken. Ziektekostenverzekeraars sluiten contracten af met ergotherapiepraktijken. Bij een zorgverzekeraar kan worden gevraagd naar adressen van ergotherapeuten, waarmee de betreffende zorgverzekering een contract heeft afgesloten. Hoe ben je eigenlijk tot je baan als ergotherapeut gekomen? Mijn nicht is ergotherapeut en vroeg of ik mee ging kijken naar een open dag van haar opleiding. Na het bezoeken van de open dag wist ik het zeker. Dit wil ik! Het afwisselende van het vak sprak me enorm aan. Ieder mens heeft een ander probleem. Niets is hetzelfde en je kunt het leven van mensen weer betekenis geven. Ik heb de vierjarige HBO-opleiding ergotherapie aan de Hogeschool Zuyd gevolgd. Daarna ben ik als ergotherapeut aan het werk gegaan. Ik heb uiteindelijk gekozen voor een eigen praktijk, omdat ik op zoek was naar afwisseling. In het verpleeghuis heb je vooral te maken met chronisch ouderen met een grote zorgbehoefte. In de praktijk heb je te maken met veel verschillende zorgvragen, waarbij de leeftijd erg varieert van een jong kind tot een ouder persoon. Dat zorgt voor meer afwisseling. Is er verder een verschil tussen werken voor een zorginstelling en werken vanuit een eigen praktijk? Ja, vanuit de AWBZ (zorginstelling) heb je minder beperkingen wat betreft de inzet van het aantal uren ergotherapie. Vanuit een eigen praktijk heeft een cliënt maximaal recht op tien uur ergotherapie per kalenderjaar, afhankelijk van de zorgverzekeraar. Voor de cliënt betekent dit, dat er regelmatig prioriteiten gesteld moeten worden ten aanzien van de gestelde doelen.

Het doel is om deze vrouw zo lang mogelijk thuis te laten wonen en de zelfredzaamheid te vergroten.

Wat zie je als voor- en nadelen van jouw baan als ergotherapeut?
Een groot voordeel is het afwisselende karakter. Daarnaast weet je waarvoor je werkt. Als een cliënt na mijn hulp iets kan waarmee hij of zij voorheen moeilijkheden ondervond, geeft mij dat een enorm goed gevoel. Ook bepaal ik zelf het beleid. Als eigenaar van mijn praktijk ben ik niet afhankelijk van een directie, die het beleid bepaalt bij bijvoorbeeld het hebben van een wachtlijst. Een bijkomend nadeel vind ik de administratie rondom het hebben van een eigen praktijk. Ik ben liever bezig met mensen. Gelukkig heb ik sinds kort een secretaresse die een deel van mijn administratie kan overnemen.

Heb jij verder nog tips voor iemand die op zoek is naar een ergotherapeut of twijfelt of ergotherapie nodig is? 
Wanneer iemand twijfelt of hij/zij ergotherapie nodig heeft, zou ik voorstellen om contact op te nemen met de huisarts of een ergotherapeut in de regio en de vraag te bespreken. Wellicht dat u er samen aan uitkomt of ergotherapie voor u iets kan betekenen.  Als tip zou ik willen meegeven om altijd te controleren of de ergotherapeut een contract heeft met de zorgverzekeraar en ingeschreven staat in het kwaliteitsregister. Eventuele sites waar iemand ook op terecht kan voor meer informatie over ergotherapie zijn www.ergotherapienederland.nl en mijn eigen site www.ergotherapieweert.nl.

Susanne Maas staat als deskundige vermeld in onze vraagbaak om ingezonden vragen te beantwoorden. Als je een vraag hebt, gebruik dan ons contactformulier.

Geschreven door Sanne Wunderink m.m.v. Susanne Maas
Geredigeerd door Johan Fiddelaers
oktober 2008