Mark over Antroposofie

'Wanneer er alleen gekeken wordt naar de beperkingen en de onmogelijkheden die door een ziekte veroorzaakt worden, wordt er voorbijgegaan aan de mogelijkheden en vragen die er ook uit zouden kunnen worden gehaald.' In de rubriek psyche komt iedere keer iemand aan het woord over zijn religie, levenswijze of filosofie. In onderstaand artikel vertelt Mark (31) over de antroposofie.  Wil je jezelf kort voorstellen? Mijn naam is Mark de Goede, 31 jaar oud, woonachtig te Zutphen en binnen enkele weken vader. Ik ben werkzaam in het speciaal onderwijs als leerkracht. De jongelui die ik lesgeef zijn 12-16 jaar oud, hebben een verstandelijke beperking en dikwijls gedragsproblemen. Wat is jouw link met de antroposofie? Ik ben werkzaam aan een Vrije School. Dit betekent dat er gewerkt en lesgegeven wordt vanuit het antroposofische mensbeeld. Ik heb er bewust voor gekozen om op deze school te werken, omdat deze manier van opvoeden mij enorm aanspreekt. Naast het werk biedt de antroposofie mij een enorme inspiratiebron in het verdere leven.

Kan je kort uitleggen wat antroposofie inhoudt?
Antroposofie betekent letterlijk wijsheid (sofie) van de mens (antropos) en is voor het eerst geformuleerd door dr. Rudolf Steiner (1861-1925) en verder uitgewerkt door velen. Het is een geesteswetenschappelijke methode om tot inzicht te komen in het wezen van de mens en in de wereld om ons heen. In de praktijk wordt de antroposofie zichtbaar en tastbaar in tal van werkgebieden in onze samenleving: in de gezondheidszorg (antroposofische artsen en verpleegkundigen), het onderwijs (de Vrije School), de architectuur (de organische bouwstijl), de landbouw (biologisch-dynamische landbouw). Kenmerkend in al dit werk is dat er een verbinding gezocht wordt tussen de geestelijke wereld en de fysieke wereld. 

Wat spreekt je zo aan in de antroposofie?
Wat mij persoonlijk erg aanspreekt, is dat diepe wijsheden omtrent de mens en de wereld heel praktisch gemaakt worden. Er zijn natuurlijk tal van stromingen waarin gesproken wordt over een geesteswereld, leven na de dood, reïncarnatie, meditatie, hoger bewustzijn etc. De antroposofie vat die ‘oerwijsheden’, die ook in veel andere visies te vinden zijn, voor mij erg goed samen.

Kan je een voorbeeld geven hoe de antroposofie die oerwijsheden praktisch maakt?
Er wordt bijvoorbeeld veel belang gehecht aan het ritme in de tijd door stil te staan bij de verschillende jaarfeesten die markeringspunten zijn door het jaar heen. Ook wordt er veel belang gehecht aan rituelen door de dag heen. Rituelen horen bij het leven en brengen rust en regelmaat.

Wat zegt de antroposofie over ziekte en gezondheid?
Ziekte ontstaat vaak door een verstoord evenwicht in het lichaam of de psyche. De psyche en het lichaam zijn zodanig met elkaar verbonden dat ‘evenwichtsstoornissen’ in de psyche direct doorwerken op het lichaam en andersom. Ziekte wordt gezien als vraag of opdracht. Wat zegt deze ziekte mij? Kan ik deze ziekte in een breder perspectief plaatsen (bijvoorbeeld in mijn eigen biografie) en er betekenis aan geven? Doordat een mens zich bezighoudt met dergelijke vragen, ontstaat er inzicht in zijn ontwikkeling.

Kan je een voorbeeld geven? Stel dat ik verkouden ben. Hoe stel ik dan de vraag: “Wat zegt deze ziekte mij”?
Je kan jezelf vragen stellen als: Hoe komt het dat ik verkouden ben? Wanneer is het ontstaan? Kan ik iets leren over mezelf (mijn lijf en bijvoorbeeld mijn gewoontes) naar aanleiding van dit verkouden worden?

En als ik iets langduriger heb als migraine; hoe kan ik dit in een breder perspectief plaatsen en er betekenis aan geven?
Migraine is ook een alarmsignaal. Alleen in een wat zwaardere vorm, waardoor het signaal ook veel sterker doorkomt. Ook migraine heeft oorzaken die bijvoorbeeld terug te voeren zijn op gewoontes die het evenwicht van de gezondheid verstoren. Gezondheid is niet een statische toestand. Het is iets wat voordurend weer ‘veroverd’ moet worden. 

Kan jij je hierin vinden? Heb je hier zelf ook ervaring mee?
Ja, ik kan me hierin vinden. En ja, ik heb hier zelf ook ervaring mee. Ik ben op mijn weg tot nu toe verschillende obstakels tegengekomen waardoor ik verschillende malen met ziekteverschijnselen te maken heb gehad. Pas toen ik hierin patronen leerde herkennen, kwam ik er langzaam achter hoe mijn lichaam en psyche op elkaar in werken en wat de gevaren zijn. Daarnaast merk ik ook in mijn werk met jongeren met een beperking dat wanneer je beperkingen en stoornissen gaat zien als vraag, je verhouding hiertoe drastisch verandert.

Ik vind de laatste zin een mooie zin. Wat maakt het anders als je je ziekte of beperking als vraag ziet ten opzichte van wanneer je dit niet doet/kan?
Wanneer er alleen gekeken wordt naar de beperkingen en de onmogelijkheden die door een ziekte veroorzaakt worden, wordt er voorbijgegaan aan de mogelijkheden en vragen die er ook uit zouden kunnen worden gehaald. Ik ken natuurlijk vele voorbeelden waarin dit een zeer grote opgave is, omdat de ziekte dusdanig ingrijpt dat het een hele klus is niet in de verbittering terecht te komen.

Als je de ziekte alleen maar als last ziet, vertelt het je niets. Dan zet het niet aan tot zelfreflectie en nadenken. Bedoel je het zo?
Ja, zo ongeveer. Op het moment dat je in permanente verbittering terechtkomt door een beperking of ziekte zul je de mogelijkheden, die er altijd zijn, nooit zien. Nogmaals: in sommige gevallen is dit een enorme klus. Mensen die dit kunnen opbrengen noem ik met recht helden!

Geschreven door Mark de Goede
m.m.v. Veroni Steentjes en Annelies Huisman
Gebouwd door Monique van Dongen
Mobiel Magazine nummer 2 jaargang 2 oktober/november 2006