Nieuwe hoop voor pijnpatienten

APS-therapie (actie potentiaal simulatie) kan hulp bieden voor pijnpatiënten bij wie medicijnen, Tens of zenuwblokkades geen uitkomst bieden. Wetenschappelijk bewijs voor het effect van de therapie is er nog niet, maar pijnbestrijders zijn wel gestart met onderzoek.

Frank van Wijck
APS-therapie is tien jaar geleden in Zuid-Afrika ontwikkeld, maar is daarbuiten nog weinig bekend. Pijnbestrijders en huisartsen die er praktijkervaring mee opdoen, zien wel de positieve effecten van de therapie bij de behandeling van chronische pijn of bij acute pijn ten gevolge van een blessure. Maar ze benadrukken ook dat wetenschappelijk onderzoek nodig is naar de effecten en gevolgen ervan. In Nederland komen zowel gebruik in de praktijk bij individuele patiënten als onderzoek in een wetenschappelijke setting nu langzaam op gang. Bertus van Dijk, huisarts in Ederveen en redactielid van het tijdschrift Pijn en pijnbestrijding, zegt: "De ervaring die ik tot nu toe met APS-therapie heb opgedaan, is anekdotisch en onwetenschappelijk, maar dat neemt niet weg dat het resultaat prachtig is. Ik heb een pijnpatiënt in mijn praktijk die na een jaar lang creperen van de pijn weer rustig kan slapen ’s nachts." Maar APS-therapie is geen wondermiddel. "Ik heb twee pijnpatiënten in mijn praktijk bij wie ik te weinig verandering in hun pijnbeleving zie om van een succes te kunnen spreken. We weten gewoon nog onvoldoende over de therapie."

Wetenschappelijk onderzoek
"Het probleem is niet alleen dat we nog te weinig weten over APS-therapie, we weten gewoon nog te weinig over pijn", vult anesthesioloog en pijnbestrijder Bart van Wijck (Universitair Medisch Centrum Utrecht) aan. "Naar pijn vindt nog slechts enkele tientallen jaren gericht onderzoek plaats. Voordien werd pijnbeleving altijd gerelateerd aan een aandoening. Maar de oorzaak van chronische pijn is soms moeilijk exact te definiëren. De chronische pijn kan zelf ook een ziekte zijn. Bekende pijnbestrijdingsmiddelen als medicijnen, Tens en zenuwblokkades zijn helaas niet altijd effectief. Dat verklaart ook waarom mensen zo positief reageren als zich een nieuw verschijnsel als APS-therapie aandient. Zelf kwam ik ermee in contact via een pijnpatiënt die regelmatig in Zuid-Afrika komt. Ik besloot te participeren aan wetenschappelijk onderzoek om een beter zicht te krijgen op de toegevoegde waarde ervan. Inmiddels is een protocol geschreven voor fibromyalgiepatiënten - spierpijn bij ouderen doordat de spierweefsels plaatsmaken voor bindweefsel - en is een begin gemaakt met een placebo-gecontroleerd onderzoek. Op grond van de beschikbare casuïstiek en literatuur denk ik wel dat er een serieuze kans is dat APS-therapie werkt."

Natuurlijke signaalstroom
APS is een afkorting voor actie potentiaal simulatie. Deze simulatie wordt bereikt door een spanningsveld te creëren tussen twee of vier elektroden. Tussen die elektroden gaat een zeer lage stroom lopen van maximaal 3.100 microampère. De claim van de ontwikkelaars van de therapie is dat deze de genezende processen in het weefsel en vooral in de individuele cellen stimuleert, met als belangrijkste waargenomen effecten ontstekingsremming, pijnstilling, wondgenezing en verbeterde bloedcirculatie.
De stroom van 3.100 microampère is gelijk aan de lage stroom die op natuurlijke wijze in het menselijk lichaam voorkomt. De stroom heeft een zeer specifieke signaalvorm, die eveneens veel overeenkomst vertoont met de natuurlijke signaalstroom in het menselijk lichaam. Dit verklaart de naam actie potentiaal simulatie. De stroom zorgt ervoor dat het natuurlijke proces in en buiten de menselijke cel versneld en versterkt plaatsvindt.

Invloed
"Oppervlakkig beschouwd is APS gelijk aan Tens", zegt huisarts Martin Bak uit Leerdam, de eerste in Nederland die APS-therapie in zijn praktijk toepaste. "Het belangrijke verschil is dat APS het patroon simuleert van de normale golf en ontlading die optreden in een zenuwcel en membraan, waar Tens een elektronische prikkel geeft die qua frequentie en type golf niet lijkt op het patroon van het lichaam zelf. Met Tens blokkeer je zenuwstromen van de ene vezel naar de andere, met APS niet. Het effect van APS zorgt dat natuurlijke pijnremmende stoffen in het lichaam vrijkomen. Het beïnvloedt het celmetabolisme. Die cel produceert toxinen, afbraakstoffen, en die veroorzaken pijn. De patiënt moet dan ook veel drinken om die toxinen af te voeren."
Net als Van Dijk en Van Wijck weet ook Bak nog niet precies wat APS-therapie teweegbrengt. "De behandeling leidt tot verschuiving van neurotransmitters op microniveau. Hierdoor neemt de doorstroming toe, de pijnsensatie verandert en ontstekingsverschijnselen nemen af. Ik weet dat dit de drie processen zijn die zich onder invloed van APS-therapie in het lichaam afspelen. Maar ik weet niet welke stoffen in het lichaam worden beïnvloed en hoe. Wel weet ik dat terecht een maximum is gesteld aan het aantal minuten dat de behandeling per dag kan worden toegepast. Voor het proces zijn voedingsstoffen nodig en die onttrek je uit het lichaam van de patiënt zelf. Dit brengt automatisch een beperking met zich mee, omdat het lichaam de kans moet krijgen die weer aan te vullen."

Zorgvuldige patiëntenselectie
Van Dijk, Van Wijck en Bak zijn het er over eens dat de therapie uitsluitend mag plaatsvinden onder begeleiding van een professional. "Je kunt het mensen niet zomaar thuis laten toepassen om de simpele reden dat ze vaak niet weten wat ze precies mankeren", zegt Bak. "Je zult maar een gezwel hebben zonder dit te weten en dit in je onwetendheid behandelen als een ontsteking. Correcte diagnosestelling gaat dus voor alles."

Mensen met een pacemaker zijn uitgesloten van behandeling met APS-therapie. Hetzelfde geldt bij epilepsiepatiënten. Gebruikers van bloedverdunnende middelen van het type cumarine derivaten mogen APS-therapie alleen gebruiken onder controle van de behandelend arts. Het vaatverwijdende effect van de therapie kan tot ongewenste bloedingen leiden. Op gebruik tijdens zwangerschap is de therapie tot op heden nog niet getest, zodat dit wordt afgeraden.

Vergoeding
De zorgverzekeraars zijn nog terughoudend in hun vergoeding van APS-therapie. Toch is Bak ervan overtuigd dat de therapie kostenverlagend kan werken. "De eerste patiënt die ik met APS-therapie behandelde, was al in vier pijnpoli’s geweest, steeds zonder succes. Uiteindelijk leek het zo ver te komen dat zijn been, waarin de klacht zich afspeelde, moest worden geamputeerd. Nu is hij klachtenvrij thuis. Een andere patiënt leed aan fibromyalgie. Hij kreeg hiervoor regelmatig epidurale injecties à meer dan 250 euro per stuk en fysiotherapie. Na acht APS-behandelingen is hij gewoon weer klachtenvrij aan het werk."

Bron: http://www.medisch-nieuws.nl/artikelarchief/artikel_2.htm