Handbewogen rolstoelhockey

‘Rolstoelhockey is een mooie sport. Technisch komt er voor een beginner heel wat bij kijken om zowel de rolstoel vooruit te krijgen als ook de hockeystick vast te houden en er mee te slaan.’ 

Handbewogen rolstoelhockey Mijn naam is Bart van der Dussen. Ik woon aan de rand van Den Haag en ik werk als consulent bij de Dienst Sociale Zaken en Werkgelegenheidsprojecten van de gemeente Den Haag. In dit artikel leg ik eerst het één en ander uit over rolstoelhockey in het algemeen. Daarna vertel ik over mijn eigen ervaringen met deze boeiende sport.  Rolstoelhockey Rolstoelhockey in handbewogen en elektrisch aangedreven rolstoelen wordt in ons land sinds 1974 gespeeld.  H-hockey staat voor handbewogen rolstoelhockey  en E-hockey staat voor elektrisch rolstoelhockey.  Na een aantal jaren van kennismaking en groei waarin het aantal H- en E-hockeyteams toenam, werden technische H- en E-hockey competities opgezet. Vastgesteld werd dat aan H-hockey alle spelers in een rolstoel, al of niet met handicap, aan de competitie mochten deelnemen.

In verschillende landen is rolstoelhockey net als in Nederland een groeiende sport. Rolstoelhockey wordt gespeeld in België, Engeland, Ierland, Denemarken, Finland, Duitsland, Oostenrijk, Frankrijk, Spanje, Italië, Slovenië, Turkije, Zwitserland, Canada, Amerika en Australië. Er zijn plannen om een Internationale Rolstoelhockeybond op te richten waardoor harmonisatie van spelregels en wedstrijdreglementen worden gewaarborgd. 

Sportrolstoelen Naarmate de sport in rolstoelen zich goed ontwikkelde, kwam er steeds meer behoefte aan rolstoelen aangepast aan de sport. Vooral aan snelheid, wendbaarheid en zitpositie werden steeds hogere eisen gesteld. Ook bij rolstoelhockey, zeker bij H-hockey, was dit het geval. Om snelheid en wendbaarheid te optimaliseren kregen gewicht en stijfheid van de stoel grote aandacht. Hoe lichter het gewicht van de stoel hoe minder kracht er nodig is om te accelereren en te wenden. In een stijve, goed doorgeconstrueerde, stoel gaat minder bewegingsenergie verloren. Ook de zitpositie van de sporter in de rolstoel kreeg veel aandacht. Deze zitpositie wordt onder ander bepaald door de plaats van de achterwielen ten opzichte van het lichaam. Hoe meer de wielen naar voren geplaatst worden, hoe minder de kleine voorwielen behoeven te dragen, dus snellere stoelen.

De plaats en positie van de voetsteun vraagt eveneens de volle aandacht. Om een zo groot mogelijke snelheid met een aan het lichaam aangepaste stoel te kunnen bereiken, is ook de zithoogte belangrijk. Op een lage zit wordt de zogenaamde hoepel vergroot. De zit mag weer niet zo laag afgesteld zijn dat het bewegen van de stoel tot schouderklachten leidt. Een goed adviserende sportstoel-specialist kijkt naar romp- arm- en beenlengte en adviseert de beste zit en voethoogte. Aan de bandenspanning moet de sporter zelf alle aandacht besteden. Een harde houten vloer vraagt om een hogere spanning <8 atm> dan een wat zachtere vloer, bijvoorbeeld een kunststofgrasvloer zoals bij valide hockey steeds meer wordt gebruikt.

Bron: Alles over Rolstoelhockey, LCR 1999;

Mijn ervaring
In 1998 ben ik zelf in aanraking gekomen met rolstoelhockey. Ik was met mijn moeder mee gaan kijken naar een rolstoelhockeytoernooi waar vooral elektrische rolstoelen waren. Ook reden er wel een aantal handbewogen rolstoelen rond. Ik werd er meteen enthousiast van. Ik  ben iemand gaan benaderen die een club op wilde richten in Utrecht. In 1999 is de club opgericht waar ik speel: Kampong Wheely’s. Het handbewogen rolstoelhockey was in opmars en in Utrecht was nog geen club. Voor mij was het toen dus het eerste jaar dat ik ging rolstoelhockeyen.

Sportrolstoel
Via de gemeente Utrecht heb ik een sportrolstoel aangevraagd. Een deel moest ik betalen als eigen bijdrage (fl. 1200,-) en de rest werd vergoed door de gemeente. We startten met één team en later kwam daar een tweede bij. In 2002 ben ik gestopt, nadat ik een aantal keer verhuisd was. Enkele jaren later speelde ik voor een jaar bij een andere club, waarna ik in 2005 teruggekeerd ben naar de Kampong Wheely’s. Nu heb ik een nieuwe sportrolstoel van het merk Activator. Deze is volledig vergoed door de gemeente. De gemeente hanteert een vast bedrag wat vergoed wordt aan een sportrolstoel. Eén keer in de drie jaar mag je een nieuwe sportrolstoel aanschaffen waar dan een vergoeding voor gegeven wordt. De stoel moet wel noodzakelijk zijn voor de sport. De regels rondom de verstrekking van een (sport)rolstoel verschillen per gemeente. Informeer dus eerst goed bij je gemeente wat de regels en mogelijkheden zijn.  

Rolstoelhockey is een mooie sport. Technisch komt er voor een beginner heel wat bij kijken om zowel de rolstoel vooruit te krijgen als ook de hockeystick vast te houden en er mee te slaan. Naarmate de ervaring toeneemt, wordt dit makkelijker. Er zijn diverse types sportrolstoelen die op maat worden gemaakt. Als je een lichamelijke beperking hebt, worden deze ook vaak vergoed door de gemeente (WVG/Wmo). De hockeystick is van plastic en de bal is wit met gaatjes (ook van plastic). Zoals bij iedere sport zijn bij het rolstoelhockey bepaalde regels om het spel zo eerlijk mogelijk te spelen. Zo mag je voetenplank van de rolstoel niet te laag zijn, de bal moet er onderdoor kunnen rollen. Je mag als speler niet in het keepergebied komen.

Er wordt gespeeld op verschillende niveaus: van superleague tot en met de 4e klasse. Zelf heb ik dit jaar in de 4e  klasse gespeeld. We zijn vierde geworden in de competitie. Eerder speelde ik vooral in de 2e klasse. Ik heb ook een jaar op Hoofdklasse niveau gehockeyd.  Ook ben ik zo nu en dan actief als scheidsrechter.

Tenslotte vermeld ik hieronder nog wat websites waar je meer informatie kunt vinden over rolstoelhockey:
• rolstoelhockey: www.rolstoelhockey.nl
• Via deze link van de  Koninklijke Nederlandse Hockey Bond kan je bij clubs zoeken en de doelgroep aangeven http://www.knhb.nl/vereniging++club/cDU307_Vereniging++Club.aspx
• De website van mijn eigen club www.stickweb.nl 
• Voor de hyvers is er ook nog een rolstoelhockey hyves: http://rolstoelhockey1.hyves.nl/

Geschreven door Bart van der Dussen
Geredigeerd door Veroni Steentjes