Paardrijden - Marcha over paardrijden met en zonder lichamelijke handicap

‘Wie weet zit ik ooit weer op een paard of pony. Het lijkt me heerlijk!’

Marcha de Jong (37 jaar) woont samen met haar vriend in een aangepast huis. Momenteel werkt ze niet meer, maar tot twee jaar geleden werkte Marcha dertig uur per week. Ze vermaakt zich met lezen, internetten en fotograferen, en ze heeft twee honden. In dit artikel vertelt Marcha over paardrijden met en zonder handicap.

‘Ik heb Posttraumatische Dystrofie(PD) en dystonie, en zit voornamelijk in een rolstoel. Maar ik kan nog wel een paar meter met krukken op één been lopen. Dat doe ik echter zo min mogelijk, omdat mijn bovenlijf behoorlijk overbelast is.’ Marcha heeft zo’n twintig jaar rijervaring. ‘Op mijn vijfde ben ik met paardrijden begonnen en dat heb ik tot mijn negentiende gedaan. Vervolgens ben ik een paar jaar gestopt, maar als je eenmaal met het paardenvirus besmet bent…. dus ben ik toen ik drieëntwintig jaar was weer begonnen. Op een gegeven moment had ik een eigen paard en was ik zes tot zeven dagen in de week met paarden bezig. Heel intensief, maar wel erg leuk. Af en toe deed ik mee aan het springen in de les, maar mijn passie was dressuur. Mijn paard had ik tot Z-niveau getraind, maar ik heb hem tot en met M-niveau gereden.’

Dwangstand
Bij Marcha ontwikkelde zich inmiddels een dystrofie en dystonie. ‘Daardoor kreeg ik een dwangstand in mijn voet en knie. Die voet staat volledig in spitsstand en mijn knie kan ik niet meer volledig buigen of strekken. Mijn andere been was nog goed. Door het verschil in beenlengte stond ik scheef en kreeg ik last van mijn heup.’ De fysiotherapeut vertelde Marcha dat het goed zou zijn om weer eens te gaan paardrijden. Het zou zijn ter afleiding en ter ontspanning. Daarnaast zou haar heup gemobiliseerd kunnen worden door de bewegingen van het paard. ‘Omdat ik in mijn been pijn en bijna geen spierkracht had, werd een hele rustige pony gezocht. Die geen onverwachte dingen zou doen, want dat zou ik niet kunnen opvangen. Ik moest er niet aan denken, dat ik er vanaf zou vallen. Mijn eigen paard was een pittige dame van 1.70 meter. Maar dit was een pony van 1.40 meter, die ontzettend braaf was en geen stap verkeerd zette. Het was wel even wennen, maar het voelde ontzettend lekker om er weer op te zitten. Het was ontspannen en ik kwam eindelijk snel vooruit. Toen ging het nog niet langer dan tien minuten door de pijn. Maar na een aantal maanden lukte het mij dat uit te breiden naar twintig minuten.’

Marcha reed niet bij een speciale manege. ‘Ik heb de mazzel dat mijn schoonouders een manege hebben, dus daar kon ik gewoon terecht. Ik reed voor mijzelf, dus niet in de les. Zo kon ik doen, wat ik prettig vond in een tempo wat mij lukte.’ Voor Marcha is er een groot verschil tussen paardrijden met en paardrijden zonder handicap. ‘Toen ik gezond was, stapte ik gewoon op mijn paard. Ik deed alles wat wilde, was niet bang en zat gewoon in balans op mijn paard. Met de dystrofie en de dystonie was ik ten eerste best bang om te vallen. Ik was bang dat ik mijn been zou breken of dat mijn been tegen de balustrade zou worden gedrukt. Ook deed het zadel erg veel pijn, dus had ik een dikke bontsjabrak (zadeldek, red.) gekocht. Dat legde ik op het zadel, om de druk te verminderen. Door de pijn kon ik niet draven of galopperen. Doordat ik geen spierkracht in mijn been en heup had, kon ik geen juiste beenhulpen of zithulpen geven. Voordat ik ging rijden, haalde ik ook de stijgbeugel van het zadel af. Mijn voet kon er door de spitsstand niet in en dus zat die stijgbeugel alleen maar in de weg.’

Verschillende hulpen voor bij het paardrijden

Confrontatie met achteruitgang
Uiteindelijk heeft Marcha het paardrijden toch op moeten geven. ‘Ik kon nog redelijk opstappen, omdat ik in één been dystrofie en dystonie had. Vervolgens kreeg ik dystonie in mijn andere been en toen kon ik zelf niet meer opstappen. Iemand zou mij er helemaal op moeten tillen, dat was een te grote stap terug. Ik zag de ontspannende kant van het paardrijden niet meer, maar ik zag het vooral als een confrontatie met mijn achteruitgang. Maar nu ben ik drie jaar verder en heb ik daar iets minder moeite mee. Dus wie weet, zit ik ooit weer op een paard of pony, het lijkt me heerlijk!’
Voor de paardenliefhebbers is www.bokt.nl een bekende site. Ook Marcha neemt er regelmatig een kijkje. ‘De topics over aangepast paardrijden vind ik het leukste. Er komen diverse dingen aan bod, van aangepast materiaal tot problemen die je met een handicap hebt. Zoals problemen met je houding, opstappen, beugels en teugels. Maar het is ook leuk om te lezen over de positieve dingen, over mensen met een handicap die eindelijk weer zijn gaan rijden.’

Vrijwilliger Intermobiel
Marcha is ook vrijwilliger bij Stichting Intermobiel, ze is toevallig met Intermobiel in aanraking gekomen. ‘Toen ik net dystrofie had en er wat aanpassingen bij ergotherapie werden besproken, ben ik eens op internet gaan surfen. Zo kwam ik in de fotohoek van Intermobiel terecht. Later ben ik de volledige site eens gaan bekijken en zag ik dat Intermobiel vrijwilligers zocht. Nu houd ik sinds september 2008 de fotohoek bij, en dat is erg leuk om te doen. Bovendien heb ik her en der folders en informatiemateriaal neergelegd om Intermobiel in de buurt bekendheid te geven.’

Meer info over aangepast paardrijden:

Geschreven door Rosan Wilts m.m.v. Marcha de Jong
Geredigeerd door Veroni Steentjes
Juni 2009

< Terug