Handbiken - Fons vertelt over zijn passie

'Het gaat mij om de lol, het sociale karakter en ook de afstand die ik weet te rollen.'
 

Zwollenaar Fons Osseweijer (geboren 1974), één van de bestuursleden van Stichting Intermobiel, heeft veel hobby's. In dit artikel vertelt hij over handbiken, een activiteit die toevallig op zijn pad kwam. Het geeft hem een gevoel van vrijheid en bovendien komt hij nu op ongewone tijden op ongewone plaatsen. Benieuwd? Fons vertelt je er alles over. 'Sinds mijn geboorte ben ik lichamelijk gehandicapt. Ik heb spasticiteit, voornamelijk in mijn benen. In de loop van de jaren heb ik een scoliose in mijn rug gekregen, die voor veel pijnklachten zorgt. Hierdoor kan ik geen lange afstanden lopen. Buitenshuis gebruik ik een rolstoel of een scootmobiel. Motorisch heb ik ook problemen, dat zorgt ervoor dat alles veel energie kost en ik snel moe ben. Ik woon in een Fokuswoning en heb ADL-hulp naast de hulp van Diesel, mijn hulphond. Hierdoor heb ik voldoende tijd en energie over om te sporten en te leven naast mijn handicap', begint Fons zijn verhaal.

Leuke acties
'In het dagelijks leven doe ik vrijwilligerswerk. Sinds begin dit jaar ben ik algemeen bestuurslid van Intermobiel. Ook coördineer ik voor Intermobiel de sportieve sponsoracties van wandelaars, fietsers en rollers die aandacht willen vragen voor Stichting Intermobiel en de doelgroep. Soms willen ze zich daarnaast ook laten sponsoren, daarvan heb ik de coördinatie op mij genomen. Op het moment van dit interview staat dit nog in de kinderschoenen. De verwachting is om volgend jaar in 2013 op sportieve wijze leuke acties te creëren voor Stichting Intermobiel. Naast het sporten, ik doe aan fitness, handbiken en fietsen, mag ik graag wandelen met Diesel. Tot mijn andere hobby’s behoren: schilderen, lezen en foto's bewerken met behulp van de computer. De computer is voor mij een veelzijdige machine die de buitenwereld naar binnen haalt via internet. Hiermee kan ik vele verschillende dingen doen vanuit huis op de momenten dat ik mij lichamelijk minder goed voel.'

Niet eenmalig Een geintje zorgde er twee jaar geleden voor dat Fons ging handbiken. 'In juli 2010, toen mijn buurman terug kwam van de Twentse Rolstoelvierdaagse, riep ik als geintje dat ik het jaar er op ook mee zou gaan doen. Dezelfde avond heb ik via Marktplaats mijn huidige handbike gekocht. Met een handbike in de schuur werd het na de winterdagen wel tijd om iets te gaan doen. Ik had helemaal geen conditie, begin 2011 ben ik eerst lid geworden van de sportschool. Ik ging trainen en deed in 2011 voor het eerst mee aan de Twentse Rolstoelvierdaagse. Ik dacht dat het een éénmalige actie zou zijn, maar ik ging het handbiken erg leuk vinden. Dus verkocht ik de handbike niet, zoals ik het eerst had gepland. In plaats daarvan deed ik in oktober 2011 ook mee aan de Sallandse Wandelvierdaagse. Dit is een wandelevenement die open staat voor rolstoelgebruikers. Het meerollen met de wandelaars sprak mij meteen aan. Naast het sportieve karakter speelt ook het sociale aspect een belangrijke rol. Al wandelend voerde ik in die vier dagen hele leuke gesprekken. Tijdens dit wandelevenement vroeg ik ook voor het eerst middels het dragen van een T-shirt aandacht voor Stichting Intermobiel. Al rollend en pratend kon ik er veel over vertellen.'

Andere wereld
'Het handbiken geeft mij een gevoel van vrijheid, terwijl ik normaal het gevoel heb enigszins gevangen te zitten in een onhandig en lomp lichaam. Doordat ik mezelf voortbeweeg tijdens de langere tochten heb ik helemaal niet het gevoel lichamelijk beperkt te zijn. Tegelijkertijd ben ik op ongewone tijden op ongewone plaatsen waar ik normaal gesproken niet zomaar kom. Door het handbiken leerde ik een andere wereld kennen. Zo zag ik al meerdere keren de zon opgaan terwijl ik midden in de natuur aan het handbiken was. Je ziet en hoort de natuur wakker worden, iedere keer is dat een heel bijzondere ervaring. En verder, toen ik begon met handbiken had ik ernstig overgewicht en een slechte conditie. Ik was erg snel moe en ik werd steeds minder actief. Inmiddels ben ik vijfentwintig kilo afgevallen en is mijn conditie aanzienlijk verbeterd. Het is in het dagelijks leven goed te merken dat ik meer energie en minder gewicht heb. Ook zijn de kleine ziekteprocessen van mijn lichaam beter te dragen sinds ik geregeld sport. Het handbiken is een enorme motivatie om drie tot vier keer in de week te gaan sporten', verklaart Fons. '

Op pad Fons doet niet mee aan wedstrijden, maar maakt tochten in georganiseerd verband. 'Ik maak graag lange afstanden met de handbike. Dit kunnen wandelingen zijn die door een wandelvereniging georganiseerd wordt. Het kan ook de Twentse Rolstoelvierdaagse zijn of een andere rit waar handbikers en wheelers aan mee mogen en kunnen doen. Soms pak ik een fietstocht mee, dan ligt het tempo ook hoger en kan ik geen hele lange afstand maken. Ik heb dit jaar twee maal een Kennedymars gerold. De eerste was in Emmeloord, de tweede was in Zwolle. Een Kennedymars gaat over een afstand van 80 kilometer. De start is om 22:00 uur en dan heb je de tijd tot 18:00 uur de tijd om de tocht te volbrengen. Je loopt grotendeels in de nacht. Het is heel bijzonder om in de nacht te wandelen. Via het forum van Intermobiel werd ik gewezen op de Statentocht in Oentjerk. Deze heb ik inmiddels ook gerold en hierbij raakte ik de route kwijt. Dus rolde ik twee maal de route van 16 kilometer, ondanks deze misser was het een geslaagde tocht.'

Doelstellingen
'Zeer speciaal was de tocht van Den Oever naar Leeuwarden, die georganiseerd werd door SV de Lat. Het was een wens van mij om de Afsluitdijk over te fietsen. Nu is fietsen voor mij iets te veel van het goede, maar met de handbike moest het lukken. Toen ik tijdens de Sallandse Wandel4Daagse over deze wens sprak, werd ik op deze tocht gewezen. Begin van het jaar heb ik contact opgenomen met de organisatie en deelname met de handbike was geen probleem. Ik had een fantastische nachttocht over de Afsluitdijk, die ik niet snel zal vergeten. Mijn ambitie is om in 2012, duizend kilometer te handbiken tijdens verschillende evenementen en andere tochten. Hierbij draag ik kleding met het logo van Intermobiel om op deze manier aandacht te vragen voor Intermobiel. Onze doelgroep is vanwege hun mobiliteitsproblemen namelijk voor veel mensen onzichtbaar.'

Deel 2 Echte uitdagingen 'Hoe het zit met de wedstrijdsport, dat weet ik niet. Er zijn veel verschillende modellen handbikes en veel verschillende klassen. Voor meer informatie kun je kijken op de site van Stichting Handbiken.nl. Met recreatieve tochten is het de bedoeling de gekozen afstand af te leggen en tussendoor vooral te genieten van de omgeving', verklaart Fons. 'Als voorbeeld neem ik de Sallandse Wandelvierdaagse. Ik was daar de afgelopen keer één van de twee handbikers. Ik had me ingeschreven voor de dagafstand van 40 kilometer. Mijn inschrijving en mijn starttijd is hetzelfde als die van de wandelaars, dus start ik met de groep mee. De route is grotendeels over verharde paden, verharde zandpaden of bospaden waar ik met de handbike overheen kan. De verschillende ondergronden zijn echte uitdagingen om met de handbike te nemen. Echter zijn er enkele paden waar ik met de handbike niet overheen kan, daar moet ik dan zelf even een omweg nemen. Met behulp van een goede routebeschrijving en een GPS-systeem is dit geen enkel probleem. Tevens doet de organisatie zijn uiterste best om de rollers te helpen als ze er zelf niet uitkomen. Op deze manier heb ik vier mooie dagen gerold! Tijdens de tocht zijn er enkele controlepunten waar je de startkaart laat knippen. Aan het einde van de wandeling meld je je dan bij het finishbureau en krijg je de startkaart voor de volgende dag.' Recreatief gebruik Handbikes zijn er in verschillende soorten en maten. 'Het type dat ik heb is een vast-frame handbike, een 'Varna Tour' met 21 versnellingen. Het is een halve lighandbike en ik zit met mijn benen recht vooruit. De kracht voor het handbiken komt uit mijn armen, schouders en buikspieren. De zithouding maakt dat ik zonder al te veel pijnklachten langere tijd ontspannen kan handbiken. De handbike heeft geen speciale aanpassingen voor mij. De zithouding die achterover helt is voldoende om stabiel en zonder rugklachten te kunnen handbiken. Soms als ik erg moe ben, dan heb ik natuurlijk hinder van de hobbels en bobbels op de weg. Dit is iets wat bij het handbiken hoort. Dat betekent dat ik soms een extra pijnstiller inneem als ik een lange tocht op de agenda heb staan. De pijn en de lichamelijke ongemakken weerhouden me er niet van om door te gaan tenzij ik blessures op zou kunnen lopen. Tot nu toe heb ik nog geen tocht hoeven staken omdat het te veel bleek te zijn. Mijn handbike is gemaakt voor recreatief gebruik. Dat is ook precies mijn bedoeling omdat ik niet van de grote snelheden houd. Het gaat mij om de lol, het sociale karakter en ook de afstand die ik weet te rollen. Een handbike voor wedstrijden is totaal anders dan een handbike voor recreatief gebruik. Het is vergelijkbaar met het verschil van een dagfiets of een racefiets.'

Fons over de Afsluitdijk!

Zelfstandig
'Als ik mee doe met een wandeltocht, dan is mijn gemiddelde snelheid 7 Km/uur. Als ik met een fietstocht meedoe, dan is mijn gemiddelde snelheid 14 Km/uur. Dit kan ik heel precies nakijken op de kilometerteller welke op de handbike aanwezig is. Bij een lange afstand, vierdaagse of een nachttocht is de hersteltijd ongeveer twee dagen. Mijn armen, die voel ik soms wat langer, dat ligt erg aan de inspanning en de zwaarte van de tocht. Mijn handbike kan in twee delen achter in mijn auto. Ik heb mezelf aangeleerd om de handbike zelf in- en uit elkaar te zetten en in de auto te zetten. Voor mij is handbiken een sport welke ik zelfstandig uit kan voeren. Dit heeft te maken met het feit dat ik voldoende mobiel ben. Ik kan kleine stukken lopen en ben onderweg niet afhankelijk van een aangepast toilet. Tevens ben ik in staat om middels de pijlen, de routebeschrijving en mijn GPS-systeem de uitgezette routes te volgen. En eventueel de route weer terug te vinden als ik deze kwijt ben. Handbiken kan iedereen, er zijn ook  mensen zonder beperking die aan handbiken doen.'

Evenementen om te rollen
'De Twentse Rolstoel4Daagse en de Rolstoelmeerdaagse Deurne zijn compleet rolstoeltoegankelijk. Dit zijn hele leuke evenementen om te rollen. Wel moet je zelf voor hulp onderweg zorgen als je deze nodig hebt. Vaak gaan mensen op de fiets mee om de handbiker of de roller te vergezellen. Op de Landelijke Wandelagenda staan ook tochten welke rolstoelgeschikt zijn. Wil je aan een tocht deelnemen, waarbij niet staat aangegeven of het rolstoelgeschikt is, dan kun je altijd contact opnemen met de organisatie. Vind je het lastig om alleen te gaan, neem dan iemand mee. Handbiken is niet alleen goed voor de conditie, al wandelend of handbikend kom je vaak op plaatsen waar je anders niet komt. Bovendien is het heel gezellig omdat het ook een sociale aangelegenheid is. Het handbiken heeft in korte tijd mijn wereld op veel manieren groter gemaakt. Iets wat ik erg belangrijk vind, want door mijn handicaps is deze eigenlijk te klein.'

Geschreven door Rosan Wilts m.m.v. Fons Osseweijer.
Geredigeerd door Veroni Steentjes
Augustus en november 2012