van REA naar WIA

Op het gebied van uitkeringen, voorzieningen en wetten verandert er veel. Steeds worden weer wetten herzien en voorzieningen verbeterd. Dit alles met het doel het woud van uitkeringen, voorzieningen en wetten overzichtelijker te maken. Dit lukt niet altijd, maar we doen een poging je de overgang van de wet REA naar de wet WIA duidelijker te maken.

Van REA naar WIA
Met de invoering van de WIA op 28 december 2005 is de wet op de Reïntegratie Arbeidsgehandicapten (REA) afgeschaft. De meeste regelingen uit de wet REA blijven bestaan, maar worden opgenomen in andere wetten (in de WIA, WAO, Wajong, WAZ en Ziektewet). Als je voor 29 december 2005 al arbeidsgehandicapt was, kun je zolang nodig gebruik maken van de regelingen uit de wet REA. Daarna val je onder de nieuwe regeling.

De wet REA verdwijnt, maar de voorziening blijven. Zoals gezegd worden deze verdeeld over de WIA, WAO, WAZ, Wajong en de ziektewet. Deze voorzieningen zijn ervoor om je weer aan het werk te helpen.
Voor jou als werknemer verschilt het nieuwe beleid van de huidige Rea-instrumenten op een aantal punten:

• Persoonlijke ondersteuning op het werk, job coach en eventuele loondispensatie (-ontheffing) is alleen nog mogelijk voor mensen met een (gedeeltelijke) Wajong uitkering.
• Loon- en inkomenssuppletie (-aanvulling) worden alleen nog verstrekt voor aanvragers met een WAO-, WAZ- en Wajong- uitkering. Zodra de uitkering wordt beëindigd stopt ook de suppletie. Wanneer je een WIA uitkering krijgt, kom je hiervoor niet in aanmerking.
• Iedereen met een WAO-, WAZ-, Wajong-, WIA-, of ZW- uitkering die in loondienst gaat werken, kan voor allerlei meeneembare, vervoers- of intermediaire voorzieningen in aanmerking komen. Denk hierbij bijvoorbeeld aan een doventolk of een voorleeshulp. Wanneer je uitkering stopt wordt dit in een paar maanden afgebouwd, je hoeft dus niet ‘cold-turkey’.
• Wanneer je geen arbeidsongeschiktheidsuitkering van het UWV of CWI krijgt, maar wel een functionele beperking hebt, kun je voor extra voorzieningen in aanmerking komen. De voorwaarde is wel dat je een goedgekeurde opleiding volgt of begeleid wordt naar een betaalde baan. Let wel, mensen die zelfstandig werken, freelance of een eigen bedrijf runnen, komen niet in aanmerking voor extra voorzieningen.

Daarnaast hebben ze de noemer aangepast. Er wordt nu niet meer gesproken over een ‘arbeidsgehandicapte’, maar over een ‘persoon met structureel functionele beperkingen’ om het lekker kort te houden.

Wat houdt de wet WIA ( Werk en Inkomen naar Arbeidsvermogen)?
De essentie van deze wet is werken naar vermogen. Oftewel er gaat gekeken worden naar wat je nog wel kunt en niet naar wat je niet meer kunt. Met de invoering van de WIA is de WAO komen te vervallen. Mensen die na 1 januari 2004 ziek zijn geworden krijgen te maken met de WIA. Iedereen die daarvoor al een WAO uitkering kreeg, blijft deze gewoon ontvangen.

Inspanning
Jij als werknemer moet samen met je werkgever nu meer doen om terug keer na langdurige ziekte mogelijk te maken. Na twee jaar ziekte gaan de artsen van het UWV kijken of beide partijen zich voldoende hebben ingespannen voor een succesvolle reïntegratie. Wanneer dit niet het geval is zijn er twee scenario’s mogelijk:

1, het ligt aan jou als werknemer. Je hebt je niet voldoende ingespannen om weer aan het werk te gaan. In dit geval bestaat de kans dat je gekort wordt op je uitkering. Niet inspannen kost dus geld.
2, het ligt aan je werkgever. Hij heeft te weinig moeite gedaan je weer aan het werk te krijgen. Het UWV kan hierdoor besluiten dat hij je loon langer moet doorbetalen. Let er dus op dat alles goed gedocumenteerd wordt.

Wanneer het UWV de inspanning voldoende vindt en de WIA-uitkering kan worden aangevraagd zijn er drie mogelijkheden:
Je bent arbeidsongeschikt, deels arbeidsongeschikt of niet arbeidsongeschikt. In het laatste geval moet je werkgever voor vervangend passend werk zorgen. In de eerste twee gevallen kun je een WIA-uitkering krijgen, een IVA of een WGA regeling.

Voor wie is de WIA?
De WIA vervangt de WAO zoals we die tot nu toe kende. Binnen de WIA wordt onderscheid gemaakt tussen gedeeltelijk arbeidsongeschikt en volledig en duurzaam arbeidsongeschikt. Door dit onderscheid zijn er binnen de WIA twee mogelijkheden:

• Je bent volledig en duurzaam arbeidsongeschikt. Dan heb je recht op een IVA-uitkering. Deze is vergelijkbaar met de WAO-uitkering en bedraagt 70% van je laatst verdiende loon (of het maximum dagloon). Dit is het loon dat je verdiende in het jaar voorafgaande van de dag dat je je ziek meldde bij je werkgever. De IVA-uitkering duurt tot je 65ste verjaardag tenzij je gezondheidssituatie verbetert. Mocht er een geringe kans op herstel zijn wordt je de eerste vijf jaar jaarlijks gekeurd.
  
• Je bent niet volledig en duurzaam arbeidsongeschikt, maar wel meer dan 35%. (wanneer je minder dan 35% arbeidsongeschikt bent, heb je geen recht op een WIA uitkering) Dan heb je recht op de regeling Werkhervatting Gedeeltelijk Arbeidsongeschikten (WGA).

De WGA kent weer drie soorten uitkeringen:

• de loongerelateerde uitkering
• de loonaanvulling
• de vervolguitkering
  Het idee achter de WGA is dat het altijd financieel aantrekkelijk moet zijn om te werken. Mensen met een WGA-uitkering die werken, hebben een hoger inkomen dan mensen die niet werken.

De uitkeringen van de WGA

• De loongerelateerde uitkering
  Om hiervoor in aanmerking te komen, moet je voldoen aan de ’26 uit 36 weken’-eis. Dit wil zeggen dat je van de 36 weken voorafgaande van de dag dat je je ziek hebt gemeld minimaal 26 weken gewerkt moet hebben.
  De duur van de uitkering is afhankelijk van je arbeidsverleden, minimaal een half jaar en maximaal vijf jaar. De hoogte van de uitkering is 70% van je laatst verdiende loon als je niet meer werkt. Werk je nog wel dan krijg je 70% van het verschil tussen je huidige en je laatst verdiende loon.
  
• Loonaanvulling of WGA-vervolguitkering
  Wanneer je niet aan die ’26 uit 36-weken’-eis voldoet of de loongerelateerde uitkering stopt, kun je in aanmerking komen voor deze uitkering. Bij gedeeltelijke arbeidsongeschiktheid wordt gekeken naar je verdiensten. Wanneer je tenminste 50% verdient van wat je in theorie kunt verdienen, krijg je loonaanvulling. Dit is dan 70% van het verschil tussen je oude loon en wat je in theorie kunt verdienen.
  
• Wanneer je niet werkt of minder dan de helft verdient dan wat je in theorie zou kunnen verdienen, krijg je een vervolguitkering. Dit is een percentage van het minimumloon. De hoogte is afhankelijk van je arbeidsongeschiktheidsklasse.

Zo wordt dat door het UWV verdeeld:
Arbeidsongeschiktheidsklasse percentage van het minimumloon
35-45% 28%
45-55% 35%
55-65% 42%
65-80% 50,75%

Hoe vraag je hem aan?
Na twee jaar ziekte is het nog niet gelukt om weer aan het werk te gaan. Jij en je werkgever hebben er alles aan gedaan dit mogelijk te maken, maar helaas. Dan kun je een WIA-uitkering aanvragen. Ook wanneer je niet meer volledig kunt werken, kun je een WIA-uitkering aan vragen.

Voordat je de uitkering gaat aanvragen overleg eerst goed met je werkgever en bedrijfarts. Misschien kun je nog afspreken dat je langer de tijd krijgt voor je reïntegratie. Als dat zo is, betaalt je werkgever je loon langer door en hoef je (nog) geen uitkering aan te vragen.

Welke formulieren je precies nodig hebt, vind je op de website van het UWV onder ‘werknemer’, brochures en formulieren. Het is erg afhankelijk van je werkgever en de mate van je arbeidsongeschiktheid welk formulier je nodig hebt. Laat je voordat je je aanvraag doet goed informeren door het UWV. Het is achteraf lastig zaken weer aan te passen.

Meer informatie

• Op de site van het UWV, www.uwv.nl  vind je meer informatie en de benodigde formulieren. De brochures die je kunt downloaden zijn erg handig en goed leesbaar.
• www.werk.nl is de site van het CWI. Hier vind je van alles over werk en inkomen. Hier vind je ook informatie over het aanvragen van uitkeringen.
• Op www.werkennaarvermogen.nl staat het hele verhaal goed uitgelegd. Door de verschillende linken in de tekst kun je goed detaillistische informatie verzamelen.
• Op www.bpv.nl  vindt je ook praktijkvoorbeelden. Hier kun je lezen hoe het mensen vergaan is en wat zij ervan vinden. Erg goed voor de beeldvorming.
• Op www.handicap.nl (onderdeel van ANGO) vindt allerlei informatie over werk en inkomen. De WIA komt aan bod, maar de site is vooral handig voor al je algemene vragen.
• www.ango.nl (Algemene Nederlandse Gehandicapte Organisatie) geeft inzicht in hun werkveld.

Geschreven door Petra de Wal