Wel of geen rubber in de zorg
Met of zonder rubber?
een klinisch instelling gevoel
Veroni Steentjes (1975) woont sinds 2004 bij Fokuswonen in Arnhem. Daarvoor woonde ze bijna acht jaar in Het Dorp in Arnhem. Ze schrijft met een kritische noot over wat ze dagelijks ervaart.
Tegenwoordig wordt rubber in veel producten verwerkt. Als je de zin hoort; Gebruik je wel of geen rubber? roept dat een beeld op dat vaak samenhangt met een bepaald onderwerp wat speelt bij tieners. Ik kom het op een andere wijze tegen. Ik zit, of beter gezegd lig, feitelijk al meer dan twintig jaar in zorghanden. Hoeveel handen me gewast hebben, weet ik niet. Ik zeg altijd gekscherend heel Arnhem heeft mijn blote kont al eens gezien.
Rubber maakt ziek
Sinds een jaar of twee is bij Fokus het beleid dat ze met urine en ontlasting handschoenen moeten gebruiken. In het begin riep dat veel weerstand op, omdat het tien jaar lang niet gedaan is. Daarnaast ben ik als cliënt niet door die verandering geïnformeerd via een brief of mail. Een adl’er moest de boze boodschap overal verspreiden en ze kreeg de nodige lading over haar heen. De weerstand heeft te maken met het feit dat het gebruik van handschoenen een ander gevoel qua setting geeft namelijk een ziekenhuisachtig gevoel. Dat is vergelijkbaar met het gebruik van speciale kleding waarin je de zorg uitvoert. Met witte kleding aan de zorg doen, geeft een ziek gevoel. Mensen zonder ziekte snappen daar vaak geen bal van!
Bij het gebruik van handschoenen is het anders, omdat het om de veiligheid gaat van de adl’er en om de mijne. Ik begrijp dat je handschoenen aandoet als je een zalf aanbrengt waar hormonen in zitten of bijtende ingrediënten. Bepaalde adl’ers laat je makkelijk je vagina zonder handschoenen wassen, maar bij andere adl’ers denk je: Gebruik alsjeblieft wel handschoenen en meteen ook deodorant en mondspray. Dit punt werkt ook andersom. Er zijn ook adl’ers zijn die bij mij geen handschoenen gebruiken, omdat ze weten hoe hygiënisch ik ben, maar bij andere cliënten wel. Het is nu de helft die het wel doet en de andere helft dus niet. Bij mij doen veel verzorgenden het zonder handschoenen, omdat ze niet direct met de urine in aanraking komen. Met ontlasting komen ze ook nooit in aanraking bij mij. Dat maakt natuurlijk wel degelijk uit.
Handelingschema? Wat is dat?
Nu is de discussie bij Fokus dat ze dus ook handschoenen gaan gebruiken bij het geven van medicijnen, zelfs met een mondkapje erbij. Als je medicijnen uit de verpakking wilt halen met rubberen handschoenen lukt dat niet. Daarnaast komt het rubber ook aan de medicijnen. Als je me de medicijnen toedient, krijg ik het aan de medicijnen en dus ook binnen
. Als Fokus de handelingschema’s die er zijn ook eens zouden kennen én uitvoeren, zou deze hele discussie onnodig zijn.
In het handelingschema over medicijnen toedienen staat duidelijk de handen gewassen moeten worden, voordat ze de medicijnen geven. Onderaan staat ook dat ze dit moeten doen nadat ze ze gegeven hebben. Daar zit het knelpunt. Meer dan vijfenzeventig procent van de verzorgenden wassen wel hun handen voor die tijd. Maar slechts één procent wast structureel haar handen nadat ze medicijnen hebben gegeven. Maar dat is het hele probleem met Fokus. Handelingschema’s zijn er wel, maar wat erin staat is niet bekend en wordt ook niet uitgevoerd. Veel wordt op de cliënt afgeschoven die leidend is in het geven van aanwijzingen.
Bij het handelingschema medicinale pleisters staat ook eerst de handen wassen voordat je begint, maar ook dat wordt niet gedaan. Als ze de Fentanyl pleister een seconde even met een vinger vasthouden, denken ze dat ze meteen dood neervallen. Het duurt ruim twaalf uur, voordat de medicinale inhoud via de huid opgenomen wordt, dus na het plakken je handen wassen met water zonder zeep is een simpele oplossing. De oplossing zit niet in handschoenen gebruiken, omdat die aan pleisters blijven plakken. Dat houdt in dat ik per pleister € 18, -- kwijt ben als ze dubbel plakken en weg kunnen. In een ziekenhuis worden ze ook niet met handschoenen geplakt.
Weg huiselijke setting
Ik kan me voorstellen dat er enkele uitzonderingssituaties zijn waarbij handschoenen aandoen met medicijnen geven wel nodig is, maar maak daar dan een aparte regel voor in plaats van alles op een hoop gooien. Het gebruik van handschoenen in een ziekenhuis vind ik ook anders dan in een huiselijke setting. Mensen liggen er tijdelijk en mensen komen en gaan. Er liggen mensen met een verminderde weerstand in en weer andere zijn geopereerd en hebben wonden. Een kleine onhygiënische handeling kan grote gevolgen hebben.
Ik vind dat er een grens is aan het gebruik van handschoenen in de zorg. Ik vind het grote onzin dat je ook met handschoenen mensen moet gaan aan- en uitkleden. Dat is in mijn optiek nergens voor nodig. Het is ook qua uitvoering niet prettig. Het aan- en uitkleden glijdt niet makkelijk als dat met handschoenen gedaan wordt. Ik vind het ook erg onprettig als iemand met handschoenen je haren wast. Door dat met rubber te doen, trekt het ook erg aan je haren. Het geeft ook het gevoel dat je vies bent. Zelfs een kapper die per dag vele hoofden met haren voorbij ziet komen, gebruikt geen handschoenen. Waarom Fokus adl’ers dan wel?
Maar de vraag is waarom handschoenen gebruiken als ze dat niet doen in settings waar er continu mee gewerkt wordt zoals in een ziekenhuis of in een kapper. Ik ben ook nog geen schoonheidspecialiste tegen gekomen die handschoenen gebruikt.
Het einde is zoek bij Fokus. Ze slaan totaal door naar de verkeerde kant. Zorg ontvangen in je eigen huis op een huiselijke wijze is er totaal niet meer bij, wat wel de insteek was van Fokus. In het ziekenhuis heb je straks een huiselijkere setting dan in je eigen woning. Zo wordt Fokus helaas steeds meer een instelling en wordt het gehospitaliseerd. Als dat in goed overleg gebeurt met cliënten en er openlijk over gediscussieerd wordt, vind ik het nog een ander verhaal, maar dat gebeurt dus niet. Zo wordt er meer over gesproken dan dat er iets mee gedaan wordt.
Veroni Steentjes
De grafische bijdrage is van Fun Experts
Afkomstig uit het Mobiel Magazine juni 2016