Sylvana van Hees: rolstoelbasketballen

Het is inmiddels tien jaar geleden dat we de destijds 16-jarige Sylvana van Hees voor het Mobiel Magazine hebben geïnterviewd. In dat interview vertelde ze over haar meningokokkenziekte (hersenvliesontsteking) en haar ernstige beperkingen als gevolg daarvan. Voor dit magazine waren we op zoek naar een rolstoelbasketbalster van TeamNL. Daarbij dook verrassend haar naam op. Dus alle reden om haar te interviewen!

 

Wie is Sylvana van Hees?

‘Hoi, ik ben Sylvana en ik ben 27 jaar. Ik ben geboren in Roosendaal waar ik veertien jaar heb gewoond. Daarna ben ik verhuisd naar Oud-Vossemeer, maar inmiddels ben ik nu vijf dagen in de week te vinden op het Sportcentrum Papendal in Arnhem. Mijn hobby’s zijn rolstoelbasketballen, met vrienden naar festivals gaan – ik hou van allerlei soorten muziek – tekenen en gamen. Verder heb ik Mediavormgeving (MBO) gestudeerd en ben ik afgestudeerd als Grafisch vormgever. Nu studeer ik Leisure en Event Management (HBO) om in de toekomst evenementen te organiseren. Dat is wel iets anders, maar veel onderdelen vallen ook weer samen. Aangezien ik vormgeving heb gestudeerd, weet ik veel te vertalen naar marketing. Zo kan ik bijvoorbeeld een logo en flyers ontwerpen voor een te organiseren evenement, zeg maar een beeldmerk creëren. De opleiding is dus wel totaal iets anders, maar je kunt het wel goed met elkaar combineren.’ 

 

Hersenvliesontsteking

Ze vertelt: ‘Toen ik bijna 2 jaar was, heb ik een hersenvliesontsteking (meningokokken) gehad. Mijn huisarts had toen wel een vermoeden, maar hij stuurde me aanvankelijk niet naar een ziekenhuis door. Daardoor hebben ze uiteindelijk mijn beide onderbenen en een onderarm moeten amputeren. Een been was tot een stukje boven mijn knie geamputeerd, de ander tot een stukje onder de knie. Tot mijn negende jaar heb ik pijn in de knie van dat been gehad doordat het verbrijzeld was. Ze hebben toen van dat been nog een stuk weggehaald. Soms heb ik in dat been nog wel fantoompijn, maar niet meer zo’n erge pijn als die ik 24/7 had, toen ik die knie nog wel gewoon had. In mijn andere been en arm heb ik geen pijn.’ 

 

Sylvana praat er heel rustig over, alsof het normaal is, terwijl de interviewer wel even tot tien moest tellen. ‘Heel veel mensen zeggen tegen mij: “Dat is wel heel heftig en ik heb veel respect voor je.”, maar ik denk dan altijd: “Mijn moeder was toen pas 23 jaar en heeft alles heel bewust meegemaakt. Dus ik heb eigenlijk meer bewondering voor haar, hoe ze het allemaal in die tijd heeft gedaan, dan voor mezelf. Dat komt omdat ik zelf geen herinneringen meer heb aan die periode toen ik in het ziekenhuis lag. Ik weet niet beter dan dat ik ben zoals ik ben. Mijn moeder heeft me normaal opgevoed, als een valide persoon zeg maar. Dat heeft me gevormd tot wie ik nu ben.’ 

 

Als ik je zo hoor praten, dan ben je een sterke persoonlijkheid.  

‘Ja dat klopt. Als je alleen maar zielig gaat zijn, dan kom je ook niet echt verder.’, antwoordt Sylvana met een lach. 

 

Rolstoelbasketbal

Was basketbal de eerste sport die je ging doen of heb je eerst andere sporten gedaan?

‘Toen ik nog jonger was heb ik lange tijd aan wedstrijdzwemmen gedaan. Daarnaast ging ik ook altijd paardrijden. Ook heb ik een tijdje gehandbiked en op zitvolleybal gezeten. Ik heb ook nog een aantal andere sporten geprobeerd zoals rolstoelhockey en rolstoeltennis, maar ik vond het uiteindelijk allemaal niet leuk genoeg om dat te blijven doen. Tien jaar geleden ben ik begonnen met rolstoelbasketbal en dat doe ik nu nog steeds! En met veel plezier.’

 

Hoe ben je in aanraking met rolstoelbasketbal gekomen?

‘Er werd een clinic rolstoelbasketbal door Mark Aalders gegeven. Hij speelde destijds in het Nederlands Herenteam. Mark zag wel talent in mij en vroeg of ik bij hem op de club in Middelburg wilde trainen. Zo ben ik gaan rolstoelbasketballen. Na een half jaar werd ik gescout om te trainen bij de Nederlandse jeugdselectie, dus dat ging erg snel. Toen trainde ik met het nationale jeugdteam in Den Haag en later in Almere. Daarna gingen we met het jeugdteam trainen op Sportcentrum Papendal in Arnhem. In het begin was dat één keer per maand, op een gegeven moment werd dat één keer in de week, daarna ging het van twee naar drie keer in de week. Nu is dat zo dat ik vijf dagen per week op Papendal train en er ook verblijf.

 

Sinds na de zomer zit ik in het CTO-programma (Centrum voor Topsport en Onderwijs).’ CTO is een combinatie van onderwijs en topsport, zodat sporttalenten topsport beter kunnen combineren met een opleiding. Sylvana: ‘Ik heb nu een tussenjaar van school genomen. Aangezien ik geselecteerd was om deel te nemen aan het EK afgelopen zomer, waar ik veel heb mogen spelen, heb ik besloten om mezelf nu even volledig te richten op het sporten om zo mijn prestaties te verbeteren en klaargestoomd te zijn voor de Paralympische Spelen.’

 

Alle wedstrijden van dat EK zijn online te zien. Kijk hier maar eens: https://basketballexperience.nl/ek2019/programma/ Een echte aanrader! Via deze link zie je de finale van het EK: https://www.youtube.com/watch?v=IEIaNO42a-s.

 

Ik heb delen van wedstrijden van het EK op internet gezien! 

‘Dat was supertof, hè?’

Eerlijk gezegd had ik nog nooit een rolstoelbasketbalwedstrijd gezien. Wat mij opviel was hoe zwaar de sport is, hoeveel kracht en energie het kost. Want wat zijn jullie snel!

‘Ja, dat klopt.’

En hoe je een tegenstander blokt.

‘Ja, het is een heel mooi en tactisch spel. Voor mijzelf zit er heel veel uitdaging in. Ik heb er heel veel plezier in.’

Deze vraag zal je wel vaak krijgen, maar ik stel hem toch. Is het voor jou extra moeilijk en zwaar?

‘Vast wel, maar zo zie ik dat niet. Ook omdat ik niet anders weet. Ik heb het gewoon zo geleerd. Voor mezelf heb ik uitgezocht hoe ik het gemakkelijkst en het beste kan basketballen. Het blijft voor mij een uitdaging, maar ik zie mezelf niet als een mindere persoon op het veld dan een ander die bijvoorbeeld twee armen heeft. Soms ben ik ook gewoon sneller dan mijn tegenstander, maar dat ligt ook aan de handicap die ze hebben.’

 

Jij ben met het Nederlands team Europees kampioen geworden.

‘Afgelopen jaar werden we Europees Kampioen. Dat werd in ons eigen land gehouden. Dat was heel speciaal. Het was heel mooi om voor eigen publiek te spelen! De top vier van die landen plaatsten zich voor de Paralympische Spelen, dus wij als kampioen ook, naast Engeland, Duitsland en Spanje.’ Op de Paralympische Spelen komen we later terug.

 

Puntensysteem

Sylvana legt het puntensysteem uit: ‘Bij rolstoelbasketbal werken we met een puntensysteem van 1 tot 4,5. Als je bijna geen handicap hebt, dan ben je een 4,5. Hoe zwaarder je handicap, des te lager je punt is. Ik heb een 1,5. In het veld mag een team, bestaande uit vijf spelers, maximaal 14 punten hebben. Dus met het wisselen moet daar rekening mee gehouden worden. Dat wordt goed in de gaten gehouden.’

 

Kun je met je volledige arm meer kracht zetten?

‘Uit mijn normale arm (de linkerarm) kan ik natuurlijk meer kracht halen. Al is mijn andere arm ook sterk en train ik die ook met de krachttraining. Ik gebruik die arm ook veel met basketballen. Vanwege die arm zit ik lager in mijn basketbalrolstoel, zodat ik die ook kan gebruiken. Verder is mijn basketbalrolstoel niet aangepast. In mijn gewone rolstoel rijd ik alleen maar met mijn linkerarm.’

 

Een basketbalrolstoel ziet er anders uit dan je gewone rolstoel.

‘Dat klopt. De wielen staan schuiner, waardoor je makkelijker kunt draaien en wenden. Door die wielen heb je ook meer stabiliteit. Je zit met een strapping (een soort band die je draagt over je heupen of dijen) goed vast in je rolstoel, waardoor je één bent met je stoel. Zo kun je je heupen gebruiken om bijvoorbeeld te sturen!’

 

Hoe ziet je week eruit?

‘Ik train vijf dagen in de week in Sportcentrum Papendal, gemiddeld iedere dag twee keer twee uur. Daarnaast speel ik competitie voor de club Arrows ’81 in Rotterdam.’

 

De spelregels en competitie

‘De regels zijn over het algemeen hetzelfde als bij de valide basketballers. De afmeting van het veld is even groot en ook de basket hangt op dezelfde hoogte. Er zijn wel enkele speciale regels. We mogen niet zomaar tegen iemand aanrijden. Je mag ook niet op een bepaalde manier achteruitrijden.’

 

‘Wat betreft competitie spelen in Nederland: je hebt verschillende niveaus, zowel bij de jeugd als bij de senioren. Ikzelf speel competitie in de Eredivisie. Gemiddeld spelen we zo’n drie wedstrijden in clubverband per maand. Dat is op de zaterdagen.’

 

Heeft Nederland veel rolstoelbasketballers?

‘Op zich wel, maar dat kunnen er nooit genoeg zijn. Hoeveel het er precies zijn weet ik niet.’

 

Paralympische Spelen in Tokyo 

‘Zelf speel ik nog niet zo heel lang in het damesteam. Sinds 2017 train ik wel al met het damesteam en ben ik met ze naar verschillende toernooien geweest. Nu ben ik een vaste speler van het damesteam voor de trainingen, toernooien en trainingsstages. We trainen het volledige seizoen altijd met zijn veertienen. Als team doen we er alles aan om onszelf en onze prestaties te verbeteren, zo maken we elkaar ook beter en sterker. Helaas moeten er daar steeds twee van afvallen. Die spelen dus niet mee tijdens een belangrijk toernooi zoals het EK, het WK of de Paralympische Spelen. Het is dus iedere keer afwachten welke twee speelsters er niet meegaan. Het is dus voor mij ook nog niet zeker of ik mee mag naar de Spelen in Tokyo, Japan.’ 

Het team heeft natuurlijk mooie prestaties behaald zoals al een aantal keer op rij het winnen van een EK en het afgelopen WK in 2018 ook de eerste plaats, dus dat maakt ons als Nederland wel één van de favoriete landen op de Spelen. 

De heren hebben zich helaas niet geplaatst voor Tokyo, ze waren wel actief tijdens de vorige Paralympische Spelen (Rio, 2016). 

 

Ben je al ooit eerder naar Japan geweest?

‘Ja, we zijn voor een trainingsstage en voor een toernooi naar Japan geweest. In 2017 zijn we naar de Japanse stad Osaka geweest. Vorig jaar (2019) zijn we met het team naar Osaka en Tokyo geweest. We hebben toen niet in de Paralympische hal gespeeld, maar we zijn er wel wezen kijken. Dat is echt een hele mooie hal. Het is een hele eer voor mij om mee te mogen naar dit soort trainingsstages, toernooien en anderen teamactiviteiten. Het lijkt mij ook echt supergaaf om deel te mogen uitmaken van het team tijdens de Spelen.’

 

Wat wil je na de Spelen gaan doen?

Lachend antwoordt Sylvana: ‘Lekker door blijven basketballen! Dat sowieso. Ik heb het hartstikke naar mijn zin bij het team. Het zijn allemaal leuke meiden en de staf doet het erg goed. Ik vind basketballen gewoon leuk om te doen en omdat ik rolstoel gebonden ben, vind ik het belangrijk om iets te doen waar ik meer mee in beweging ben. Dat is ook beter voor mijn lichaam. Dus ik ga gewoon door. Zolang ik kan basketballen wil ik dat blijven doen.’

 

Ga je je opleiding na de Spelen hervatten?

‘Ja, dat is wel het plan. Ik wil mijn opleiding graag afronden. In de toekomst wil ik daar wel iets mee gaan doen. Het liefst zou ik later mijn eigen evenementen voor zowel muziek als sport of een combinatie daarvan, willen organiseren. Ook wil ik bestaande organisaties helpen met het verbeteren van faciliteiten voor mensen met een beperking. Het aller coolst zou zijn - als ik later niet meer kan basketballen - om een wereldreis te maken om verschillende evenementen over de hele wereld te organiseren. Dat lijkt me echt supertof, dat is naast het sporten toch nog een andere droomwens.’

 

Hoe ziet jouw route naar de Paralympische Spelen eruit?

‘We trainden al heel veel, maar nu nog meer. Midden januari hebben we een trainingsstage op Lanzarote gehad. Ik train elke dag op Papendal om te investeren in mezelf, om nog beter te worden. Daarnaast hebben we in aanloop naar de Spelen nog enkele andere trainingsstages en toernooien. Zo gaan we naar Amerika en naar Oostenrijk en hebben we de Dutch Battle, een toernooi in Nederland.’ 

Coronavirus   Maak je je ernstig zorgen over het coronavirus voor jezelf en je omgeving? ‘Ik maak me zeker wel zorgen om mijn omgeving en voor mezelf. Ik doe er alles aan om mezelf en anderen te beschermen door thuis te blijven. Naar buiten gaan doe ik alleen door een beetje te wandelen om fit te blijven. Verder zit ik eigenlijk alleen maar binnen en zie ik zo min mogelijk mensen.’   Welke invloed heeft corona op je leven en op je sport? ‘Allereerst kijken we heel goed uit voor de gezondheid van onszelf en TeamNL. Vanaf het begin vielen de trainingen uit. Alle toernooien en trainingsstages zijn afgelast. Het heeft veel impact op mijn leven. Normaal ben je vijf dagen per week bezig met je sport en als dat ineens wegvalt, dan is dat heel vreemd. Dan moeten we met zijn allen toch een manier zoeken om zo fit mogelijk te blijven.’   Hoe hou je jezelf fit? ‘Door te trainen in mijn leefomgeving, maar dat is natuurlijk wel heel anders. We hebben een trainingsschema gekregen met zoveel mogelijk oefeningen die we thuis kunnen uitvoeren met het materiaal wat we hebben. Als we materiaal nodig hebben, dan kunnen we dat aangeven. In mijn omgeving liggen enkele basketbalveldjes. Daar kan ik, als er niemand anders is, gewoon basketballen. Thuis doe ik voornamelijk krachtoefeningen op een creatieve manier met de spullen die ik heb.’   Wat vind je van het uitstellen van de Paralympische Spelen naar de zomer van 2021 (van 24 augustus tot 5 september 2021)? ‘Dat is natuurlijk een goede beslissing, want gezondheid gaat boven alles. Het is wel jammer, maar als alles weer voorbij is dan gaan we gewoon weer knallen! Dan gaan we onze doelen weer voortzetten. Er is wel een nieuwe datum, maar het doel blijft hetzelfde.’

 

Wat is het doel in Tokyo?

‘Over een resultaat ga ik geen uitspraak doen. Natuurlijk wil iedereen voor het hoogst haalbare gaan, maar onze tegenstanders zitten ook niet stil. Ons doel is meer gericht op plezier maken, samen spelen en van daaruit presteren.’  

 

Als één van onze lezers graag een keertje wil rolstoelbasketballen, waar kan hij of zij dan terecht?

‘Als anderen geïnteresseerd zijn in rolstoelbasketbal dan kunnen ze contact opnemen met bijvoorbeeld Basketball Experience [Toine Klerks van Basketball Experience bracht mij ook in contact met Sylvana]. Daarnaast kunnen ze contact opnemen met de clubs zelf, met een club bij hen in de buurt. Je kan er altijd wel een keertje kijken of meetrainen om te kijken hoe het gaat, of je het leuk vindt. Er zijn vaak wel wat extra sportstoelen aanwezig die je dan kunt gebruiken. Als je het leuk vindt, kun je lid van de club worden, maar je zal dan wel een eigen sportrolstoel moeten aanvragen. Door heel Nederland worden er ook rolstoelbasketbal clinics (onder meer door Basketball Experience) gegeven, die beschikken over voldoende stoelen en informatie om ervaring op te doen met onze leuke sport.’

 

Sylvana, wil je tot slot nog iets toevoegen?

‘Rolstoelbasketbal is een hele leuke teamsport. Het is supertof dat er steeds meer aandacht in de media voor is, maar het kan nog altijd beter. Het kan en moet bijvoorbeeld meer op televisie komen. We trainen net zoveel en net zo hard als andere valide sporters. Er is steeds meer aandacht voor rolstoelsporten, ook voor rolstoelbasketbal. Al is onze sport nog altijd vrij onbekend, terwijl het wel een hele leuke sport is. Zowel om te kijken, vind ik, als om het zelf te spelen. Er zit zoveel actie in. Ik hoop dat we anderen inspireren om ook te gaan sporten. Of je nou in een rolstoel zit of niet.’

 

Enkele feiten:

Nederland heeft achtentwintig clubs die aan rolstoelbasketbal doen, je vindt ze via deze link: https://www.google.com/maps/d/viewer?mid=1ETiqVAPK_ZXH7wlHdEwGKjzcUdQ&hl=nl&ll=52.041740024752634%2C5.254291550000062&z=7

Rolstoelbasketbal werd voor het eerst in 1945 in de Verenigde Staten gespeeld door oorlogsveteranen van de Tweede Wereldoorlog. Ook in Groot-Brittannië ging men in die tijd aan deze sport doen. Sinds de Paralympische Spelen van 1960 is rolstoelbasketbal een Paralympische sport. Acht jaar later gingen ook de vrouwen meedoen. Wereldwijd zijn er ongeveer 30.000 beoefenaars van deze mooie sport. 

Palmares Nederlandse vrouwen: EK goud in 2017 en 2019, WK goud in 2018. 

Palmares Nederlandse mannen: goud Paralympische Spelen in 1992 in Barcelona. 

 

Sylvana, bedankt voor het interview! 

 

Geschreven door Johan Fiddelaers

Geredigeerd door Jeanine Peters

 

Online: juli 2020