artikel van Johan Peters

Relatie en seksualiteit bij mensen met een handicap moet uit taboesfeer 

'Er zijn zat mensen met een handicap die seksueel contact zoeken en dat via betaalde seks doen. Dit gebeurt helaas meestal nog in het stiekeme, want rondom handicap en seksuele verlangens hangt nog steeds een groot taboe.'

In onderstaand artikel van 2006 vertelt Johan Peters, hij heeft zelf een handicap, over het onderwerp seksualiteit met een handicap. Hij heeft er ook een boek over geschreven genaamd ´Klagen helpt niet, daar word je niet beter van;
wat te doen met relatie en seksualiteit bij een lichamelijke handicap en/of chronische ziekte?´

Leven met een beperking verloopt zelden van een leien dakje. Als ervaringsdeskundige, zoals ze dat zo mooi noemen in het gehandicaptenwereldje, kan ik daar over mee praten. Sinds ik op mijn achtste een lichamelijke handicap heb gekregen vanwege een hersenbloeding is het in mijn leven veelvuldig een kwestie van vallen en opstaan geweest. Ik wil leven als ieder ander, binnen mijn fysieke mogelijkheden: een woning, een baan, plezier hebben en ja: ook een relatie met een leuke vrouw. Waar ik wat die eerste punten betreft uiteindelijk mijn zin heb gekregen, lukt dat laatste niet. Hoe het komt? Men zegt vaak dat de eerste blik al bepalend is als je iemand ontmoet. Helaas scoor ik tijdens een eerste blik nooit hoog op aantrekkelijkheid doordat mijn beperking zo nadrukkelijk in het oog valt. Een relatie heb ik nooit gehad, seksueel moet ik via andere wegen aan mijn trekken komen.

Laat ik beginnen een beeld te schetsen van mijn handicap en hoe ik mij gaandeweg een maatschappelijke positie heb verworven, ondanks de aanwezigheid ervan. Dit om aan te tonen dat ik zeker niet iemand ben die bij de pakken neer gaat zitten en dus geen initiatieven durft te nemen. De hersenbloeding kreeg ik in 1977 door een val op mijn achterhoofd. In het ziekenhuis heeft men toen een spoedoperatie moeten uitvoeren. Na de operatie vertelde men mij dat deze op zich geslaagd was, maar lichamelijk functioneerde alles niet zoals zou moeten. Concreet kwam en komt het erop neer dat ik mijn rechterhand niet kan gebruiken en dat ik wat apart loop met mijn rechterbeen. Ik loop namelijk niet plat op mijn voet, maar op mijn tenen. Mijn rechterbeen is namelijk een stuk korter dan mijn linker. Het gevolg is dat ik scheef loop en dat mijn lichaam naar links overhelt. Ten slotte heeft de handicap als effect dat ik zeer slank blijf. Niet dat ik het zelf merk,
maar mijn manier van voortbewegen, vergt veel energie. Ik kan eten wat ik wil, aan obesitas zal ik nooit lijden.

Gebroken loopbaan
Gelukkig kon ik na een lange herstelperiode in het ziekenhuis en thuis weer terug naar mijn oude basisschool en hoefde ik niet naar het speciaal onderwijs. Ook de rest van mijn schoolperiode heb ik normaal onderwijs gevolgd. De valpartij heeft mijn intelligentie duidelijk niet aangetast. Ik doorliep HAVO en VWO fluitend en ook mijn HEAO-studie heb ik probleemloos binnen de tijd afgerond. Een baan vinden, bleek echter een grote beproeving. Ik heb na mijn studie meer dan 100 sollicitatiebrieven verstuurd zonder ooit één keer voor een gesprek te zijn uitgenodigd. Bewijzen kun je het nooit, maar ik was er heilig van overtuigd dat mijn eerlijk vermelde handicap ermee te maken had. Uiteindelijk lukte het me na jaren een baan als office manager te krijgen. Dat werd geen succes. Mijn baas was nogal een eigenwijs type. Nou, ik ben ook een
eigenwijs type. Of eigenzinnig, what´s in a name. Dat word je wel als je je elke dag opnieuw moet bewijzen. Als je je dagelijks moet verdedigen tegen alle meewarige blikken van mensen op straat die je zien lopen. Ja, ik loop anders dan
jullie. So what? Ik word er nog steeds behoorlijk pissig over zo nu en dan.

Na deze mislukte baan besloot ik een beroepskeuzetest te doen, want zuiver commerciële functies: daar had ik geen trek meer in. Ik moest een andere richting op wilde ik maatschappelijk slagen. De beroepskeuzetest leverde twee keuzemogelijkheden op. Psycholoog of journalist. Ik kon een universitaire studie psychologie op mijn buik schrijven. Het toenmalige GAK wilde daar niet aan en op studiefinanciering had ik geen recht meer. Wel mocht ik na veel druk uitoefenen, het GAK was niet echt blij met het resultaat, een korte cursus freelance journalistiek gaan volgen.

Ik kreeg wat opdrachtgevers. Eén ervan was een Rotterdamse ondersteuningsorganisatie voor mensen met een beperking. December 1999 kon ik daar tijdelijk invallen. Een nieuwe baan, ook al was het tijdelijk. Eigenlijk
beviel het freelancen me goed, maar of ik er mijn brood mee zou kunnen verdienen? Op dat moment niet. Dit gaf meer financiële zekerheid. Ik aanvaardde de functie en beviel zo goed dat ik na die periode mocht blijven. Sindsdien zijn
vijfenhalf jaar voorbij gegaan. Ik had er een vaste aanstelling als medewerker communicatie, een hele aardige baas en collega´s, maar toch ... Dag in dag uit communiceren over wat de organisatie doet voor mensen met een beperking ... Het laatste jaar draaide ik volledig op routine, ik herhaalde mezelf. Het werk zelf is heel nuttig en nodig, geen twijfel daarover. Echter, ik wil meer uit het leven halen. Niet altijd alleen maar schrijven over beperkingen en de eeuwigdurende strijd voor emancipatie van gehandicapten. Ik beschouw mijn eigen handicap ook niet als een allesoverheersend iets in mijn leven. Het is er, ik heb het geaccepteerd. Als de rest van de maatschappij dat ook doet, hoeven we het er verder niet continu over te hebben. Dat is mijn visie erop. Helaas wordt die visie niet door iedereen breed gedeeld. De kans dat het tijdens mijn leven nog wel gebeurt, lijkt mij nihil.

April dit jaar ben ik gestopt bij die organisatie. Ik werk weer als zelfstandig journalist/eindredacteur. Ik besef dat ik een groot risico heb genomen. Het is een volledig bewust risico. Ik heb in mijn leven nooit voor de makkelijke weg
gekozen en doe dat ook nu niet. Ik pieker er niet over vast te roesten in mijn leven. Mijn handicap laat ik absoluut niet mijn ambities in de weg staan door op zeker te blijven spelen. Ik ben een streber. Mensen die mij goed kennen, noemen
me vaak een overlever, een doorzetter. Dat klopt. Ik rust niet voordat ik heb bereikt wat ik wil bereiken. Alleen één ding lijkt volledig buiten bereik: een relatie, liefde, en seksualiteit vanuit liefde. Zo zijn we uitgekomen op het
eigenlijke onderwerp van dit artikel.

Uiterlijk doet er wel degelijk toe
Als het om relaties en verkering gaat, zijn er vele spreekwoorden en gezegden. Die van het potje en het dekseltje, dat innerlijk belangrijker is dan het uiterlijk. Dat laatste klopt volgens mij in ieder geval niet. Ik geef toe dat ik geen makkelijk te doorgronden figuur ben. Je moet me een beetje leren kennen om te weten wat mij werkelijk bezighoudt. Misschien ben ik te psychologisch, te ´moeilijk´, ingesteld om een gewilde kandidaat voor relatievorming te zijn. Ik wil zulke redeneringen best voor waar aannemen. Breekpunt bij mij is in eerste instantie echter vooral het uiterlijk, want als je iemand voor het eerst ziet, ga je daar nu eenmaal op af. Is het een ´lekker ding´? Ziet hij/zij er goed uit? De eerste blik die vrouwen van mij krijgen, geeft ze eerder een gevoel van medelijden. Menigeen raakt daardoor vertwijfeld over hoe mij te benaderen. Daar koop ik dus niks voor. Ik heb vaak genoeg geprobeerd een relatie aan te gaan. Het is nooit gelukt. Of ik het nu met iemand probeerde die mij al kende van school of werk of dat ik lukraak iemand probeerde te versieren tijdens het uitgaan. Iedereen hield en houdt de boot af. Koudwatervrees?

Ik ben geen geweldige versierder. Dat is eveneens een probleem. Wat zeg je tegen iemand die je ergens treft? Je kan haar een drankje aanbieden, vragen of ze alleen is. Haar ten dans vragen, is in mijn geval niet direct het slimste om te
doen. Ik vestig zonder meer alle aandacht op me als ik dans. Alleen niet vanwege mijn fantastische danscapaciteiten. Eigenlijk ben ik gewoon te verlegen om op iemand af te stappen en die verlegenheid heeft alles te maken met mijn handicap en de eerste blik.

Sinds een paar jaar doe ik er weinig moeite meer voor een vrouw aan de haak te slaan. Ik ga ook veel minder uit dan vroeger. Heb lang niet altijd de drive een nacht door te zakken met als vrijwel zeker resultaat dat het rendement ervan 0,0 is. Ik blijf dus veelal thuis in het weekend. Ga ik een keer uit, krijg ik meestal wel aanspraak van vrouwen. Het is nooit meer dan een beetje socialising. Ze zijn jammer genoeg doorgaans ook niet mijn type, veel te jong bijvoorbeeld.
Moet ik me op mijn 36e überhaupt nog in het uitgaansgeweld storten om een partner te vinden? Hoe ouder je wordt, hoe meer je uit de toon valt. Contactadvertenties heb ik vroeger regelmatig geplaatst of erop gereageerd. Zodra je uitlegt wat je precies scheelt, is het einde oefening. Ik hoor vervolgens nooit meer wat. Kan toch beter vooraf zeggen hoe ik ben, dan dat ze nietsvermoedend een date willen en zich ´rot schrikken´?

Mijn belangstelling voor vrouwen is zeker niet verdwenen. Als ik leuke vrouwen zie lopen, is mijn belangstelling heus gewekt. Een enkele keer gooi ik voorzichtig een hengeltje uit. Als het visje geen belangstelling toont, is het gelijk weer over. Ik wil niet telkens een blauwtje blijven lopen. Sommige vergeefse verliefdheden hebben er daarvoor te veel ingehakt bij mij. Hoeveel teleurstellingen kan een mens verdragen? Wellicht komt er een moment in mijn leven dat ik het opnieuw fanatiek probeer. Voorlopig heb ik vrede met de huidige situatie, vooral ook omdat ik niks tekort kom op seksueel gebied. Masturberen is nooit een probleem geweest, maar het geeft onvoldoende bevrediging. Betaalde seks bleek een alternatief. Ik begon ermee vlak voor mijn 19e verjaardag.

Opbouwen van een band
Ik heb nooit problemen gehad met het feit dat ik gebruik ben gaan maken van betaalde seks. Begrijp me goed: ik doe het liever niet. Er gaat niets boven een normale relatie waarin je lief en leed deelt met een vaste partner, je samen
uren knus kunt doorbrengen. Zolang dat er niet in zit, zal ik van tijd tot tijd toch op een andere manier mijn seksuele gevoelens de vrije loop moeten laten.

Betaalde seksuele dienstverlening is lang niet altijd het walhalla. Het hangt er heel sterk vanaf bij wie ik het zoek en vind. Er zit veel kaf tussen het koren. Tegenwoordig is er een aantal escortbureaus/erotische bemiddelingsbureaus speciaal voor mensen met een beperking. Toen ik begon met het bezoeken van betaalde seksuele contacten bestonden deze nog niet. Zowel, dan had ik wellicht daar een keer aangeklopt. Alhoewel ik bij hun dienstverlening ook obstakels kan bedenken: misschien is de dame juist te gespitst op je handicap en ik ontvang liever niet thuis. In de beginjaren had dat geeneens gekund, ik woonde nog bij mijn ouders. Inmiddels woon ik alweer 13 jaar op mezelf, maar dan nog: het valt buren ongetwijfeld op als eens in de zoveel tijd een dame bij Johan aanbelt en na een uurtje weer weggaat. Ik heb liever geen geroddel achter mijn rug. Zoek de seks dus buitenshuis.

Belangrijkste voorwaarde voor geslaagde seks is dat het klikt tussen mij en de dame. Seks om de seks is niets voor mij. Daar beleef ik geen vreugde aan. Ik wil een band opbouwen met iemand. Ook al heb ik het idee van een vaste relatie dan
uit mijn hoofd gezet, ik blijf altijd op zoek naar een band met een vrouw, voor zover mogelijk. Dat is menigmaal te naïef gebleken. Soms ben ik gewoon getild. Kwam ik ergens en stond ik na een kwartier alweer buiten, vele guldens lichter.
Soms vond ik iemand met wie ik het op zich goed kon vinden. Een vertrouwensband opbouwen was te veel gevraagd, maar de seks was oké. Heel soms tref ik middenin de roos en vind ik iemand met wie ik het én uitstekend kan vinden, met wie ik een hechte band weet te creëren en bij wie ik ook seksueel volledig aan mijn trekken kom. De laatste 7 ½ jaar is opnieuw van zo´n situatie sprake. Met de dame bij wie ik nu kom, heb ik een perfect contact, ook buiten het seksuele om.
Het gaat voorlopig prima zo. Wat de toekomst brengt na haar, zie ik in een later stadium wel.

Zoveel handicaps, zoveel visies op relatie en seks
Bovenstaand is mijn persoonlijke verhaal. Sommige mensen die mij kennen, zullen er niet van opkijken. De afgelopen jaren ben ik steeds opener geworden over mijn handicap en hoe ik ermee omga. Tenminste, tegenover degenen van wie ik denk dat zij er goed op reageren en niet door het lint gaan. Niet iedereen is het ermee eens. Zolang men mijn keuzes maar respecteert. Of het nu gaat om relaties en seks of om mijn kijk op een onderwerp als werk: het is en blijft mijn leven en mijn handicap waar ik mee moet zien te leven. Dat doe ik op de manier die het beste bij mij past. Gelukkig ben ik in de omstandigheid zo´n eigenzinnige visie te hanteren. Die eigenzinnigheid heeft me zeker door de moeilijke periodes in
mijn leven heen gesleept. In dat opzicht kan ik mezelf inderdaad een overlever noemen.

Ik ben maar één klein voorbeeld van iemand met een handicap die zijn weg in het leven moet vinden. Iedereen met een beperking ervaart grotendeels dezelfde problemen. Ik ben ook niet uniek in de manier waarop ik mijn seksuele verlangens vorm geef. Er zijn zat mensen met een handicap die seksueel contact zoeken en dat via betaalde seks doen. Dit gebeurt meestal nog in het stiekeme, want rondom handicap en seksuele verlangens hangt nog steeds een groot taboe. Helaas. Aan de andere kant zijn er tevens mensen met een handicap die het wel lukt een relatie op te bouwen of in stand te houden (als de beperking zich voordoet tijdens een al gevestigde relatie). Het is zeker niet altijd kommer en kwel.

De verhalen van al die mensen, jong en oud, mogen veel vaker gehoord worden. In 2005 is een boek van mij uitgekomen dat handelt over relatie en seksualiteit bij mensen met een lichamelijke handicap en/of chronische ziekte. Hierin vertellen
onder anderen mensen met een beperking over hun al dan niet geslaagde relatie en wordt ook het onderwerp betaalde seksuele dienstverlening uitvoerig belicht. Eveneens vermeldenswaardig is het relaas van een Meester die een band opbouwde met een bedlegerige vrouw. Geen verhaal over harde SM, over zwepen e.d. Nee, het is een indringend kijkje in hoe een vrouw die zelf tot niets meer toe in staat is toch seksuele bevrediging en een groeiend gevoel van eigenwaarde weet te vinden dankzij softe, maar strikte spelletjes.

Mensen met een handicap zijn helemaal niet zo verschillend van validen. Ze hebben dezelfde fantasieën, wensen als u. Ze willen leven, werken, plezier. Ze zijn hetero of homo, onderdanig of dominant of zoeken gewoon genegenheid en
liefde. Daar mag de maatschappij best meer aandacht aan besteden en niet zo bekrompen op reageren. Hopelijk draagt mijn verhaal daar enigszins aan bij.

Het genoemde boek heet voluit ´Klagen helpt niet, daar word je niet beter van; wat te doen met relatie en seksualiteit bij een lichamelijke handicap en/of chronische ziekte?´ en valt rechtstreeks bij Johan Peters te bestellen. Het kost 12 euro, dit is inclusief verzendkosten, en telt 68 pagina´s. Meer info vindt u op http://www.jp-tekstproducties.com/
 
Copyright: Ladies & Gentlemen/Johan Peters, juni 2006