Aandacht- en verbindingoefeningen voor mensen met een lichamelijke handicap of chronische ziekte

Verbinden met pijn

In onderstaand artikel lees je het verhaal van Evy, 50 jaar. Ze heeft zelf een auto-immuunziekte met chronische pijn. Ze is al jaren bedlegerig. Ze was yoga docente. Ze geeft uit eigen ervaring hieronder diverse oefeningen en tips aan waar je wellicht iets aan kunt hebben als je moeilijk contact met je lichaam hebt door je beperkingen of door chronische pijn. 

Oefeningen voor mensen met een lichamelijke handicap of chronische ziekte. Aandacht voor je lichaam Als je door een lichamelijke ziekte en/of chronische pijn hebt of moeilijk kunt bewegen en in een rolstoel zit of op bed ligt, kan het voorkomen dat je geen goed contact hebt met je gehele lichaam of een deel ervan. Als je veel pijn hebt, trek je jezelf als het ware terug uit je lichaam met je bewustzijn. Je wilt of kunt er niet meer goed mee verbonden zijn. Het gevolg hiervan is dat je meer vanuit je hoofd leeft. Pijn trekt je aandacht naar die plek toe, maar wat je meestal doet, is juist het omgekeerde; je wilt er niet zijn en je wilt het niet voelen. Je wilt je afleiden van de pijn. Hoe meer je je aandacht wegtrekt uit het pijngebied, des te harder moet het pijngebied zeuren of zelfs schreeuwen om aandacht. Geef daarom het pijngebied de aandacht waar het om vraagt.

Aandacht is hetzelfde als energie. Met je aandacht geef je energie aan je lichaamsdeel. Concentreer je bijvoorbeeld op je duim en je zult al snel voelen hoe hij begint te tintelen. Met je gedachten kun je dus energie sturen.
Een lichaamsdeel wat ziek is en pijn doet, heeft te weinig energie. Geef het energie met jouw volle aandacht. Misschien krijg je hierdoor de eerste minuten zelfs méér pijn. Dat komt, omdat er een obstructie van energie was, die eerst op gang moet worden gebracht. Denk maar aan een file bij een ongeluk, die op zeker moment weer oplost; de auto’s kunnen dan weer doorrijden.

Visualisaties
Visualisaties, oftewel verbeeldingen, helpen je mee met het in aandacht sturen van energie. Doe tijdens de visualisatie je ogen dicht en probeer het ook echt te voelen. Als je bijvoorbeeld brandende pijn in je benen hebt, kun je je voorstellen dat je met je benen in een koel helder stromend beekje staat. Wanneer je zware hoofdpijn hebt, kun je je bijvoorbeeld voorstellen dat je op het strand wandelt en de wind je hoofdpijn wegblaast. Of stel je voor dat je op het strand ligt, met je voeten in het water. De stroming van het water neemt al je zorgen mee. Voelen je armen loom en zwaar aan, dan kun je bijvoorbeeld bedenken dat ze op zachte wolken liggen en hierdoor gedragen worden. Vraag in jezelf waar je lichaamsdeel behoefte aan heeft en geef dan je fantasie de vrije loop.

Verbinding
Om weer verbinding te krijgen met je lichaam, helpt het goed om je adem mee te laten werken tijdens het gericht aandacht sturen naar het pijnlijke of zieke lichaamsdeel. Wanneer je veel pijn hebt, ben je geneigd om hoog en/of oppervlakkig te gaan ademhalen. Je vult dan alleen de toppen van je longen. Dat heeft tot gevolg dat er niet genoeg zuurstof in je lichaam komt. Er is alleen voldoende voor het hoognodige; je hersenen en je hart. De rest van het lichaam komt tekort, dus krijgt in wezen te weinig brandstof, met als gevolg soms nog meer pijn.

Oefeningen om je adem naar je buik te brengen Er zijn een aantal trucjes om je adem omlaag te brengen naar je buik. Hierdoor worden je longen goed gevuld en krijg je meer zuurstof in al je cellen en je hoofd wordt rustiger en ontspannen. 1) Krul je tong naar achteren en leg de punt tegen het zachte deel van je gehemelte, in de buurt van de huig. Je merkt dan heel snel dat je adem diep tot onder in je buik te voelen is. Wanneer dat nog niet meteen werkt, maak dan eerst een tussenstap; Leg je tong tegen het hoogste deel, in het midden van je gehemelte. Je voelt dan dat je adembeweging in je middenrif ontstaat. Hierna kun je weer proberen om je tong tegen het zachte deel bij je huig te leggen. Probeer je af toe bewust te worden, waar je je tong het meest in je mond neerlegt, gedurende de dag. Meestal zal dit in de buurt van je voortanden zijn. Het gevolg hiervan is dat de adem automatisch het vaakst hoog is. 2) Als je handfunctie hebt, kun je je bovenlip een klein beetje naar beneden trekken, als het ware een beetje langer maken. Zet hiervoor een vinger tussen neus en lip en trek zo de huid wat omlaag. Het kan natuurlijk ook met de handrug, als je je vingers niet kunt gebruiken. Dit werkt nog dezelfde seconde, om je adem dieper te laten worden.

3) Als je handfunctie hebt, duw dan de toppen van je ringvingers en pinken vanaf het bovenste kootje tegen elkaar. De middel- en wijsvingers raken elkaar niet. Ook hierdoor verdiep je je adem. Om oplettend te kunnen zijn, duw je je wijsvingers en duimen tegen elkaar. Hierdoor wordt de adem hoger. Je kunt ook alle toppen tegen elkaar duwen. Dit doen mensen vaak automatisch als ze bijvoorbeeld zitten te vergaderen. Dat kun je ook doen als je je wat suf voelt.

4) Als je in jezelf de OE-klank zingt (niet hardop), merk je ook dat het invloed heeft op je adem. Hij gaat omlaag en je voelt je meer ontspannen. Dit kun je zolang doen, als goed voor je voelt. De A- klank zorgt voor een middenrifademhaling, die goed is om in balans te komen en de met de IE- klank gaat de adembeweging omhoog. Deze zorgt voor oplettendheid en alertheid.

5) Wanneer je je voeten kunt bewegen en ze niet in een dwangstand staan, kun je je hakken in het bed duwen, waarbij je je voeten en tenen naar je toetrekt. Hierdoor gaat ook de adem naar de buik. Wanneer je voeten wel in een dwangstand staan, realiseer je dan dat juist je je adem door deze stand beïnvloed wordt. Zoek dan één van de andere oefeningen uit.
Wanneer je kunt zitten, duw je hakken dan stevig tegen de grond en trek je voeten naar je toe. Je ziet vaak dat mensen die op het puntje van hun stoel zitten, met hun tenen op de grond staan. Hierdoor adem je hoger. Er gaat meer zuurstof naar je hersenen en je bent hierdoor oplettender en alerter.

Experimenteer maar welke oefeningen voor jou het beste of fijnste zijn.

Ademen
Wanneer het je lukt om een poosje goed in je buik te ademen, zal het beter lukken om uitademend energie te sturen naar je zieke of het pijnlijke lichaamsdeel. Adem er als het ware doorheen. Soms is het al voldoende om van binnen alleen maar aanwezig te zijn in je zieke deel. Of kruip met je gedachten in dat lichaamsdeel wat aandacht nodig heeft en probeer van binnen uit te voelen wat het je te vertellen heeft. De eerste gedachte die dan in je opkomt, is vaak het juiste antwoord.

Geschreven door Evy
Geredigeerd door Veroni Steentjes
Juni 2009