Wat is pijn en hoe gaan we ermee om?
Wat is pijn?
Pijn is een onaangenaam gevoel dat dient als waarschuwing van ons lichaam om beschadiging te voorkomen en kan nuttig zijn als waarschuwingsignaal voor gevaren als vuur, ongezonde leefwijzen (bijvoorbeeld een kater na een flinke stapavond) en voor overbelasting. ’Pijn is een uitdaging tot persoonlijke groei’ aldus Roy Martina. Pijn kan je ook als feedback zien en dus ons veel leren over ons leven, lichaam en onze acties en gedrag. Soms is pijn echter gewoon iets ondefinieerbaar en onbegrijpelijks waarvoor we geen reden kunnen bedenken. Het pijngedrag is afhankelijk van de lichamelijke beschadiging, het bewust worden van de pijn in de hersenen, de psychologische kanten die bepalen hoe erg de pijn wordt beleefd en de sociale omgeving die mede het pijngedrag bepaalt. Pijn wordt chronisch genoemd als het langer dan 6 maanden aanhoudt. Sommige artsen spreken na 3 á 4 maanden al over chronische pijn.
Hoe beleven we pijn?
Iedereen beleeft pijn op een verschillende manier. Dezelfde fysieke klacht kan voor de een lijdensweg betekenen en voor de ander een licht ongemak. De meeste mensen ervaren tevens zelden pijn zoals deze werkelijk is. Fysieke pijn levert vaak spanning en stress op die de pijn verergeren en of van intensiteit veranderen. Pijn bestaat dus vaak uit een fysieke sensatie plus een emotionele sensatie. We reageren vaak met irritatie, niet acceptatie, angst, woede en frustratie op pijn en in dat proces verandert pijn van iets puur fysieks in een nog grotere lijdensweg. Deze lijdensweg wordt weer een nieuwe stressor en zoals we in onze stresssectie kunnen lezen helpt dit de situatie absoluut niet en zal de stress het ongemak over het algemeen verergeren. Onze psyche heeft een behoorlijke invloed op de mate waarin wij pijn voelen en ervaren. Het bekende placebo effect laat zien dat in veel gevallen de psyche zelfs soms een beslissende invloed kan uitoefenen op de pijnbeleving. Denk zelf eens aan situaties dat je pijn ervoer en plotseling door afleiding de pijn tijdelijk ’vergat’. De psyche speelt een grote rol en dat betekent ook meteen dat de aanpak voor een ieder verschilt.
Behandeling van Pijn
De laatste jaren zien we een omezwaai in de behandeling van pijn. Pijn is ten eerste beter medisch aan te tonen door nieuwe technieken waarbij door veranderingen in de hersenenactiviteit pijnen kunnen worden waargenomen. Ten tweede, zien we i.p.v. dat alleen de pijn zelf direct behandelt wordt vaak ook dat patiënten geleerd wordt beter om te gaan met pijn d.m.v. o.a. speciale pijnbehandelcentra. Desalniettemin laat het volgende artikel uit het AD zien dat pijn nog steeds een onderschat probleem is en dat er nog veel voor verbetering vatbaar is.
Chronische pijn is een serieus en onderschat probleem
(Algemeen Dagblad 13/10/03)
’Eén op de vijf Nederlanders lijdt aan chronische pijn door aandoeningen als artrose, reuma of rugklachten. Dit blijkt uit Europees onderzoek van de Internationale Pijnassociatie. Gemiddeld houden de klachten zesenhalf jaar aan. Als de zorg meer aandacht zou besteden aan pijnbestrijding, zou dat vaak niet nodig zijn. In ons land werden 3000 mensen ondervraagd. Slijtage van gewrichten, artrose, veroorzaakt 20 procent van alle chronische pijn. Daarna volgen rugklachten met 13 procent. Van reuma ondervindt 12 procent van de pijnpatiënten hinder. De gevolgen zijn groot. Bijna driekwart van de mensen met chronische pijn slaapt slecht, eenderde heeft problemen met het seksleven. Ruim een kwart van de ondervraagden tobt zo met de pijn dat ze er met niemand over kunnen praten. Meer dan zes van de tien vinden dat de zorg te weinig doet aan pijnbestrijding.’
Hoe kunnen we omgaan met pijn?
De vraag is natuurlijk hoe kunnen we nu met pijn omgaan? Wanneer we pijn ervaren kunnen we in onze visie hier op vier manieren mee omgaan:
- Negeren en onderdrukken
Deze aanpak kan goed werken voor kleine pijntjes als een sneetje in je vinger of een gekneusde duim. Een gevaar is wel dat we mogelijke ernstige gevolgen misschien over het hoofd zien of negeren. Denk bijvoorbeeld aan een sporter die door de pijn heengaat en misschien wel zijn enkel onherstelbare schade toebrengt.
- Vechten
Helaas een door velen gevolgde strategie die zelden resultaten oplevert. In ons stressartikel kan je lezen dat deze reactie vaak een nog hogere spierspanning, slechtere doorbloeding, hoger verbruik van energie, aanmaak van stress en angsthormonen tot gevolg heeft.
- Pijn herdefiniëren of afleiden
Afleiding werkt voor velen goed om met pijn om te gaan. Je kan angstige gedachten vervangen door positieve gedachten. Je kan leuke afleiding zoeken op momenten dat je hevige pijn ervaart. Je kan afleiding visualiseren. Tip: lees meer over visualisatie op onze visualisatie technieken pagina. Meditatie, ademhalings of andere ontspanningsoefeningen kunnen ook goed helpen om niet alleen de aandacht af te leiden maar ook het lichaam en de geest tot rust te brengen. Kijk bij onze stresssectie om meer te leren over het krachtige effect van deze oefeningen op onze gezondheid.
- Naar de pijn luisteren, accepteren, analyseren en waarnemen
Lijkt heel moeilijk en onmogelijk, maar produceert vaak wonderlijke resultaten. Zit stil en schenk al je aandacht aan de pijn en luister ernaar? Deze insteek wordt in de meditatieve wereld al duizenden jaren toegepast om niet alleen met meditatiepijntjes om te gaan, maar ook met andere pijnen. Lees ons artikel Hoe kan Mediteren helpen bij pijn? om te zien hoe meditatie je kan helpen bij pijn.